سهیلا کریمیان - دانشجوی کارشناسی ارشد تکثیر و پرورش آبزیان، دانشگاه شهرکرد
فردین شالویی - استادیار گروه شیلات، دانشگاه شهرکرد

با توجه به طیف وسیع کاربرد مواد بیهوش کننده در آبزی پروری، نمونه برداری و یا جمع آوری نمونه های آزمایشی، نیاز به داروهای بیهوش کننده ی مناسب و قابل دسترس ضروریست، از طرفی به هنگام استفاده از این مواد باید به سلامت آبزیان و اثرات آنها بر فیزولوژی طبیعی ماهی و همچنین اثرات عوامل زنده و غیر زنده بر نحوه عملکرد ماده بیهوشی توجه ویژه ای شود. دراین راستا در مطالعه حاضر، تاثیر غلظت های مختلف 2- فنوکسی اتانول (0/15، 0/25، 0/35، 0/45 و 0/55 میلی لیتر در لیتر) و تاثیر اندازه ماهی و دمای آب (10، 15، 20 و 25 درجه سانتی گراد) بر کارایی 2 فنوکسی اتانول در ماهی قرمز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که تمامی غلظت های مورد استفاده به غیر از غلظت 0/15 میلی لیتر در لیتر 2 فنوکسی اتانول توانایی ایجاد بیهوشی کامل در کمتر از 10 دقیقه را داشتند. افزایش غلظت 2 فنوکسی اتانول باعث کاهش زمان رسیدن ماهیان به مرحله بیهوشی عمیق و افزایش زمان برگشت از بیهوشی شد، لذا همبستگی قوی بین افزایش غلظت ماده بیهوشی و زمان بیهوشی وجود داشت. بر اساس نتایج این تحقیق کمترین غلظت بهینه 2 فنوکسی اتانول که توانایی ایجاد بیهوشی عمیق در کمتر از 3 دقیقه و بازگشت از بیهوشی در کمتر از 5 دقیقه را داشت، غلظت 0/55 میلی لیتر در لیتر بود. همچنین در غلظت های 0/25 و 0/35 میلی لیتر در لیتر 2 فنوکسی اتانول ماهیان بزگتر دیرتر از ماهیان کوچک بیهوش شدند، ولی در غلظت های بیشتر تفاوتی از لحاظ زمان القای بیهوشی مشاهده نشد و در تمامی غلظت های مطالعه شده به غیر از غلظت 0/15 میلی لیتر در لیتر 2 فنوکسی اتانول ماهیان بزرگتر دیرتر از ماهیان کوچکتر به هوش آمدند. در مورد تاثیر دما نیز هیچ گونه اختلاف معنی داری در زمان های القای بیهوشی عمیق در دماهای 10، 15 و 20 درجه سانتی گراد مشاهده نگردید ولی زمان رسیدن به بیهوشی عمیق در دمای 25 درجه سانتی گراد کمتر از دماهای 10 و 15 درجه سانتی گراد بود.

بیهوشی، 2- فنوکسی اتانول، دمای آب، اندازه ماهی، ماهی قرمز