پژمان اله بخشیان فارسانی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس
مهدی وفاخواه - دانشیار گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس
هادی خسروی فارسانی - استادیار گروه کامپیوتر، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه شهرکرد

تحلیل فراوانی سیلاب برای مدیریت منابع آب و طراحی زیرساخت های آب ابزار ضروری است. هدف از این مطالعه تشخیص عوامل موثر بر سیلاب با آزمون گاما، تعیین مناطق همگن هیدرولوژیکی و تحلیل فراوانی سیلاب در حوزه آبخیز کرخه و کارون با روش گشتاور خطی می باشد. از 77 زیرحوزه آبخیز با توجه به عدم کفایت طول دوره آماری، وجود سدهای مخزنی دربالادست، تونل های انحراف آب، بزرگ بودن و ناجوری زیرحوضه ها در نهایت 54 زیرحوضه انتخاب شد. از 26 ویژگی، بارش حداکثر 24 ساعته، شیب متوسط حوضه، ضریب گراویلیوس، درصد مساحت اراضی دیم، ارتفاع متوسط و حداکثر زیرحوضه ها مهمترین عوامل موثر بر دبی حداکثر سیلاب تشخیص داده شدند. با توجه به این ویژگی های موثر مناطق مورد مطالعه به دو منطقه همگن بر اساس تحلیل خوشه ای woaxw-K تقسیم شدند. بر اساس معیار نکویی برازش گشتاور خطی، توزیع لجستیک تعمیم یافته با آماره 0.73- و 0.35- به ترتیب برای مناطق همگن 1 و 2 به عنوان توزیع مناسب انتخاب شد. پس از محاسبه مقادیر پارامترای توزیع منتخب، مقادیر دبی با دوره اهی بازگشت مختلف برای همه زیرحوضه ها برآورد شد. با توجه به اینکه درصد مساحت اراضی دیم موثرترین ویژگی بر روی سیل در حوزه های آبخیز کرخه و کارون تشخیص داده شده است، توجه ویژه به مدیریت این اراضی در کنترل، پیش گیری و مدیریت سیلاب، بخصوص با رخداد سیل هیا سال جاری در این دو حوزه آبخیز ضروری می باشد.

آزمون گاما، سیل طرح، مناطق همگن، دبی حداکثر، دوره بازگشت