رحیم محمدیان - دانشیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
علیرضا قائمی - استادیار بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
غلامرضا اشرف منصوری - مربی بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زرقان شیراز، ایران.
کیوان فتوحی - مربی بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران.

ریزومانیا مهم ترین بیماری چغندرقند (Beta vulgaris L.)است که می تواند موجب کاهش شدید عملکرد و کیفیت آن گردد. با توجه به گسترش سریع بیماری ریزومانیا در مزارع چغندرقند، تولید موفق این محصول در مزارع آلوده بدون استفاده از ارقامی با تحمل بالا به این بیماری امکان پذیر نیست. این پژوهش با هدف مقایسه برخی از خصوصیات زراعی هیبریدهای امیدبخش مقاوم به ریزومانیا با ارقام تجارتی ایرانی و خارجی و معرفی هیبرید برتر انجام گرفته است. این بررسی طی دو سال زراعی 1392 و 1393 در چهار منطقه کرج، مشهد، میاندوآب و زرقان و در شرایط بدون آلودگی و آلودگی با شدت های متفاوت به بیماری ریزومانیا اجرا گردید. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار انجام شد. در این تحقیق هفت هیبرید امید بخش به همراه شاهد داخلی حساس و دو شاهد داخلی مقاوم و دو شاهد مقاوم خارجی مورد بررسی قرار گرفتند. صفات اندازه گیری شده شامل شدت آلودگی به بیماری ریزومانیا، نمره رشد،  بزرگترین طول و قطر ریشه ذخیره ای و وزن تک ریشه بود. شدت آلودگی به بیماری ریشه های هر کرت براساس مقیاس لوترباخر در زمان برداشت نمره دهی شد. در هر کرت ریشه ها پس از برداشت، توزین و درصد قند هر یک در آزمایشگاه اندازه گیری شد. شاخص شدت آلودگی به بیماری بر روی ریشه ها نشان داد که ریشه های تولید شده در کرج در سال 1392 و میاندوآب در سال 1393 فاقد علائم بیماری بوده ولذا این دو منطقه به عنوان محیط های غیرآلوده در نظر گرفته شدند. با محاسبه شدت آلودگی در محیط های مختلف آزمایش منطقه زرقان (فارس) در هر دو سال آزمایش دارای بیشترین شدت بیماری بود. در مجموع از بین موادمورد بررسی، هیبرید(7112 × SB36) × SB27به دلیل عملکرد بالای ریشه و میزان قند، وضعیت رشدی و یکنواختی ریشه بیشتر و هم چنین آلودگی کمتر به بیماری به عنوان هیبرید برتر در معرفی شد. این هیبرید هم اکنون با نام تجارتی شکوفا در دسترس کشاورزان است.

ریزومانیا, شدت بیماری, عملکرد قند, نمره رشد, یکنواختی ریشه