محمدرضا میرزایی - مربی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
جعفر اصغری - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی،دانشگاه گیلان، رشت، ایران.
داریوش طالقانی - دانشیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
سعید صادق زادهحمایتی - استادیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

درصد بذر استاندارد و قوه نامیه مکانیکی (درصد مغزدار بودن) در چغندرقنداز صفات مهم در تولید بذر می باشند.در این تحقیق، اثر عوامل محیطی و پایه­های مادری بر عملکرد، درصد قوه نامیه مکانیکی، درصد جوانه­زنی و ضریب تبدیل ده سینگل­کراس چغندرقند مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 در اردبیل، فیروزکوه و کرج انجام شد. سینگل­کراس­ها از تلاقی ده پایه مادری نرعقیم و یک پایه پدری ایجاد شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر متقابل محیط و پایه­های مادری بر عملکرد بذرخام، بذر استاندارد، بذر قابل فروش، ضریب تبدیل،درصد قوه نامیه مکانیکیقبل از پوک­گیری و درصد وزنی بذر قابل فروش معنی دار بود. محیط و پایه­های مادری، درصد وزنی بذر استاندارد، درصد قوه نامیه مکانیکی بعد از پوک گیریو درصد جوانه­زنی را تحت تاثیر قرار دادند. لیکن نتایج نشان داد که درصد بذر مغز­دار جوانه­نزده تنها تحت تاثیر محیط می­باشد. درصد قوه نامیه مکانیکی قبل از پوک­گیری در کرج، اردبیل و فیروزکوه به ترتیب 90/41، 69/73 و 40/91 درصد بود. در نتیجه عملکرد بذر قابل فروش و ضریب تبدیلسینگل­کراس­ها در کرج و سپس اردبیل نسبت به فیروزکوه برتری معنی­داری داشتند.نتایج نشان داد که اثر محیط بر زمان اولین گل باز شدهو باز شدن 50% گل­ها،معنی دار بود. لیکن پایه­های مادری و پایه پدری در زمان شروع گل­دهی و باز شدن 50 درصد گل­هادر کرج، اردبیل و فیروزکوه، هم­زمان بودند. بیشترین درصد وزنی بذر قابل فروش به سینگل­کراس­های MS SB17 * OT 231،MS SB37 * OT 231 و MS 7112 * OT 231در کرج و در اردبیل به سینگل­کراسMS SB37 * OT 231به ترتیب حدود 64 ، 61 و 47 درصد تعلق داشت.بنابراین، بر اساس نتایج این مطالعه استنباط می شود که کوتاه بودن دوره رشد زایشی همراه با یکنواختی رشد بوته­ها در یک سینگل­کراس، می­تواند در نهایت به افزایش رسیدگی یکنواخت و ضریب تبدیل بذر منجر شود. بیشترین و کمترین درصد جوانه­زنی به سینگل­کراس­های MS SB16 * OT 231وMS 452 * OT 231 به ترتیب با 91/84و 79/33 درصد تعلق داشت.

بذر چغندرقند, ضریب تبدیل بذر, قوه نامیه مکانیکی بذر چغندرقند و ظرفیت جوانه زنی