سامان سلطانی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران
سید باقر محمودی - استادیار موسسه تحقیقات چغندر قند
رضا فرخی نژاد - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران

درفاصله سال های 1380 تا 1384، از پوسیدگی بذر، مرگ گیاهچه، پوسیدگی ریشه و شانکر پوسیدگی خشک ریشه چغندرقند 79 جدایه با خصوصیات جنس ریزوکتونیا جداسازی شد. مطالعات ریخت شناسی، شمارش تعداد هسته در هر سلول هیف و اندازه گیری قطر هیف، چهار جدایه را درگروه دو هسته ای و 75 جدایه را در گروه چند هسته ای ها دسته بندی کرد. از تعداد 74جدایه چند هسته ای، 27جدایه متعلق به AG4، 28جدایه AG2، دو جدایه متعلق به AG3، یک جدایه AG5 و بقیه (17 جدایه) با هیچ گروهی آناستوموز ندادند. اغلب جدایه های AG2 از پوسیدگی ریشه جداسازی شدند. جدایه های AG4 از مرگ گیاهچه و پوسیدگی ریشه جداسازی شدند. از علائم شانکر پوسیدگی خشک و چوب پنبه ای با دوایر متحدالمرکز روی ریشه، پنج جدایه جمع آوری شد که این جدایه ها با هیچ گروهی آناستوموز ندادند. دمای بهینه رشد اکثر جدایه ها 25درجه سانتی گراد به دست آمد. جدایه های شانکر پوسیدگی خشک در دمای 30 درجه سانتی گراد بیشترین رشد را داشتند. آزمون بیماریزایی در شرایط درون شیشه انجام شد. نتایج این آزمون تنوع در بیماریزایی جدایه ها را نمایان ساخت. جدایه های متعلق به AG4 بیشترین میزان بیماری را روی گیاهچه ها نشان دادند و جدایه هایAG2  نسبت به AG4 از بیماریزایی کمتری برخوردار بودند. جدایه های AG3 و5  AG تغییر رنگ مختصری روی گیاهچه ها نشان دادند. از بین جدایه ها دو هسته ای، دو جدایه غیربیماریزا ولی دو جدایه دیگر روی گیاهچه ها علائم قهوه ای شدن ریشه چه را نشان دادند. جدایه های شانکر پوسیدگی خشک نیز روی گیاهچه ها بیماریزا بودند. تنوع بیماریزایی جدایه های منتخب گروه های آناستوموزی در شرایط گلخانه و روی گیاهان بالغ چغندرقند نیز بررسی شد. نتایج نشان داد جدایه های هر دو گروه آناستوموزی دو و چهار قادر به ایجاد پوسیدگی ریشه می باشند، اما قدرت بیماریزایی جدایه Rh114  (AG-2) روی گیاهان بالغ بیشتر بود.

ایران, بیماریزایی, چغندرقند, ریزوکتونیا, شانکر پوسیدگی خشک, گروه آناستوموزی, مرگ گیاه چه