علیرضا مرجوی - هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان
جهاداکبر محمدرضا - هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان

تحقیقات به عمل آمده در خصوص اثرات کود کمپوست از منابع مختلف بر روی محصولات کشاورزی در دنیا همگی حاکی از مفید بودن آن از نظر حاصلخیزی خاک و بهبود شرایط فیزیکی وشیمیائی خاک می‎باشد که باعث افزایش محصول و قابل کشت کردن بسیاری از نقاط غیرحاصلخیز شده است. در اکثر کشورهای دنیا کمپوست مصرفی از یک سری استانداردها وحدود مجاز عناصر، در تعیین کیفیت پیروی می کند. با وجود کارخانه کود کمپوست شهری و عدم وجود جداول استاندارد داخلی، به منظور بررسی خصوصیات کمی و کیفی کود کمپوست شهری تولید شده در کارخانه کود کمپوست اصفهان، بر روی محصول چغندرقند، این آزمایش در ایستگاه تحقیقاتی برآن اصفهان بر روی کشت چغندرقند با تناوب گندم اجرا گردید. تیمارهای مورد مطالعه شامل سه سطح مصرف کود کمپوست صفر، 25و 50 تن در هکتار و سه سطح مصرف نیتروژن خالص صفر، 60  و120  کیلوگرم در هکتار به صورت آزمایش فاکتوریل در چهار تکرار انجام گردید که در دو دوره کامل طی سال‎های1372 تا 1376 درکرت‎های ثابت انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه کود کمپوست نشان داد که میزان سرب موجود در کود کمپوست از استانداردهای بعضی از کشورهای دنیا بالاتر می‎باشد. میزان غلظت عناصر غذائی مثل فسفر، پتاسیم، آهن، روی و مس به صورت معنی‎داری در خاک تیمار شده با کمپوست شهری بیشتر گردید. همچنین میزان غلظت سرب نیز در خاک مورد آزمایش افزایش پیدا کرد. بنابراین با توجه به اثرات زیان‎بار زیست محیطی سرب ، باید به حذف و یا کاهش چشمگیر این ماده در کمپوست اقدام نمود تا این کودها قابل استفاده برای مصارف کشاورزی گردد. میزان عملکرد ریشه چغندرقند  به خصوص در دوره دوم اجرای آزمایش به طور معنی‎داری در تیمارهای حاوی کمپوست بالاتر بود. به دلیل زیادی نیتروژن  در آب آبیاری، مصرف کود ازته هیچگونه اختلاف معنی‎داری را طی دو دوره کاشت چغندرقند در عملکرد ریشه و قند نشان نداد. در تیمار عدم مصرف کود کمپوست، عملکرد قند به صورت معنی داری از تیمارهای مصرف کود کمپوست بالاتر بود. با توجه به نتایج بدست آمده در این مطالعه نمی‎توان کود کمپوست را قبل از کشت چغندرقند مصرف کرد. که علت آن می‎تواند نیتروژن  آزاد شده در زمان قندسازی باشد، که در دسترس گیاه قرار گرفته و موجب کاهش معنی‎دار در عملکرد قند می‎گردد.

اصفهان؛ چغندرقند, خصوصیات خاک, کمپوست شهری, نیتروژن