مهشید الیاسی - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده تغذیه وعلوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
سیدسعید خیاط زاده - گروه تغذیه، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
مجید غیورمبرهن - گروه تغذیه، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
محمد باقرنیا - گروه تغذیه جامعه، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

سابقه و هدف: التهاب مزمن باعث بوجود آمدن بسیاری از بیماری های غیر واگیر مانند چاقی، سندرم متابولیک، دیابت نوع دو و بیماری های قلبی عروقی می گردد. یکی از مهمترین فاکتورهای التهابی خون پروتئین واکنشگر C با حساسیت بالا (hs-CRP) می باشد که با بیماری های مزمن مختلف هم در بزرگسالان و هم در کودکان و نوجوانان در ارتباط می باشد. اگرچه مطالعات قبلی اثر رژیم غذایی بر سطح hs-CRP در بزرگسالان را بررسی کرده اند اما طبق دانش محقق، تاکنون مطالعات بسیار اندکی در این زمینه در گروه سنی نوجوانان وجود دارد. لذا هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر الگوهای غذایی بر روی سطح hs-CRP خون نوجوانان ایرانی می باشد. مواد و روش ها در این مطالعه مقطعی، 750 دختر نوجوان 12 تا 18 ساله بوسیله نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و بصورت تصادفی از مدارس شهر مشهد انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده های غذایی از پرسشنامه 147 آیتمی تکرر مصرف غذایی که روایی و پایایی آن در گذشته تایید شده بود استفاده شد. غلظت سرمی hs-CRP با استفاده از کیت های تجاری و خودکار آنالایزر BT-3000 اندازه گیری شد. الگوهای غذایی با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون تحلیل عاملی بدست آمد. برای بررسی ارتباط بین الگوهای رژیم غذایی و سطح سرمی hs-CRP، از تحلیل رگرسیون لجستیک استفاده شد. مطالعه حاضر مورد تایید کمیته اخلاق معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد (شماره تصویب طرح: (931188 قرار گرفته است. یافته ها با استفاده از روش تحلیل عاملی، سه الگوی غذایی غالب شناسایی شد: الگوی غذایی سالم، الگوی غذایی غربی و الگوی غذایی سنتی. الگوی غذایی سالم شامل میوه، سبزی، حبوبات، روغن زیتون، سیر، ماست و شیر کم چرب و پرچرب بود. الگوی غربی شامل غلات تصفیه شده، گوشت قرمز، مرغ، ماهی، اسنک، پیتزا، سیب زمینی، آبمیوه های صنعتی، شکر، نوشابه های گازدار، قند و شیرینی بود. الگوی غذایی سنتی شامل مصرف بیشتر سیب زمینی، ادویه جات، نمک، چا ی، روغن های گیاهی مایع و هیدروژنه شده و شیرینی و شکلات بود. افرادی که در بالاترین سهک الگوی غذایی غربی قرار داشتند بطور معناداری دارای hs-CRP بالاتری بودند (نسبت شانس 1/58 و فاصله اطمینان %95، 1/02 تا 2/42؛ .(Ptrend: 0.03 بین پیروی از الگوی غذایی سالم و سنتی و سطح hs-CRP خون ارتباط معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری بر اساس یافته های مطالعه حاضر، ارتباط معناداری بین پیروی از الگوی غذایی غربی (ناسالم) و افزایش سطح hs-CRP خون در بین نوجوانان وجود دارد.. جهت تایید یافته های مطالعه حاضر، به مطالعات طولی و کارآزمایی بالینی بیشتری در این زمینه نیاز می باشد.

بیماری های مزمن، پروتئین واکنشگر C با حساسیت بالا (hs-CRP)، نوجوانان، الگوهای غذایی