بررسی ارتباط سواد سلامت و رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به درمانگاه دیابت بیمارستان گنجویان شهرستان دزفول در سال1398

زمینه و هدف: دیابت شایعترین بیماری متابولیک ویک چالش پراهمیت است که علت عمده مرگ ومیر درجهان میباشد. دیابت درمان پذیرنیست ولی میتوان آن راکنترل کرد. انجام رفتارهای ارتقادهنده سلامت بهترین شیوه برای حفظ وکنترل سلامت فرد میباشد. رفتارهای ارتقادهنده سلامت شامل تمام فعالیتهایی است که اشخاص به منظورسالم ماندن وپیشگیری ازبیماری انجام میدهند. تصمیمات واقداماتی که افراد درباره رفتارهای ارتقادهنده سلامت انجام میدهند، تحت تاثیرسوادسلامتشان میباشد و این امربرپیشگیری و مدیریت بیماری های مزمن تاثیرکلیدی دارد. سوادسلامت دربیماران مبتلابه دیابت، درک مراقبت ازخود وخودکارآمدی آنها را برای مدیریت موثر دیابت تحت تاثیر قرار میدهد. لذا این مطالعه باهدف تعیین ارتباط سوادسلامت و رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت دربیماران مبتلابه دیابت نوع دو مراجعه کننده به درمانگاه دیابت بیمارستان گنجویان دزفول درسال1398انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضرازنوع مطالعات توصیفی است که بصورت مقطعی درسال1398 برروی104 نفراز بیماران دیابتی نوع2 مراجعه کننده به درمانگاه دیابت بیمارستان گنجویان که بصورت تصادفی ساده انتخاب شده بودند،انجام گرفت. جمع آوری اطلاعات توسط سه پرسشنامه انجام شد. پرسشنامه اول شامل اطلاعات دموگرافیک(سن، جنس، مدت زمان بیماری، سابقه خانوادگی دیابت، وضعیت تاهل) وپرسشنامه دوم، پرسشنامه استاندارد سنجش سوادسلامت جمعیت شهری ایران((HELIA بود. این پرسشنامه افراد را در33گویه در5 حیطه(خواندن، دسترسی، فهم ودرک، ارزیابی،تصمیم گیری و رفتار)میسنجد.پرسشنامه سوم،پرسشنامه رفتارهای ارتقادهنده سلامت که 7 بعد(رشد معنوی، مسئولیت پذیری درقبال سلامت، روابط بین فردی، مدیریت استرس، فعالیت فیریکی، تغذیه وکنترل قندخون و مراقبت ازپاها) را دربر میگیرد. نمره کلی رفتارها به سه دسته ضعیف، متوسط و خوب تقسیم بندی میشوند.معیارهای ورود به مطالعه شامل بیماران دیابتی نوع دو که بیماری آنها توسط پزشک متخصص تشخیص وتاییدشده باشد، سن18تا65سال،داشتن حداقل سوادخواندن ونوشتن وعدم ابتلابه بیماری های روانی ومعیارخروج نیزتکمیل ناقص پرسشنامه ها وپرنکردن فرم رضایت نامه کتبی درنظرگرفته شد. تجزیه تحلیل داده ها بااستفاده ازنرم افزارspss16 و آزمونهای توصیفی تحلیلی t test، anova وآزمون پیرسون انجام گرفت. یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان دراین مطالعه 53.61±10.76 بود. ازنظرتفکیک جنسیتی، 59.5درصدزن ومابقی مرد بودند. 78.6درصد از افراد متاهل، 11.9درصد مجرد و 9.5درصدنیز همسرخودرا ازدست داده بودند. 57.1درصد از شرکت کنندگان سابقه خانوادگی دیابت داشتند. از نظر سطح تحصیلات نیز 7.1درصدلیسانس، 26.2درصد دیپلم ومابقی زیر دیپلم بودند. میانگین طول مدت بیماری درافراد±6.45 10.28بود. میانگین نمره رفتارهای ارتقادهنده سلامت2.23±0.57 بود که از میانگین مورد انتظار((3 کمتر بود. میانگین نمره سواد سلامت نیز±0.77 2.71بود که از میانگین مورد انتظار((3 کمتر بود. بین سوادسلامت ورفتارهای ارتقا دهنده سلامت ارتباط آماری معنادار و مستقیمی دیده شد(.(p<0.05بطوری که با افزایش سواد سلامت، رفتارهای ارتقا دهنده سلامت در افراد بیشتر دیده شد.همچنین ارتباط آماری معنادار و معکوسی بین سن ورفتارهای ارتقا دهنده سلامت و همچنین سن و سواد سلامت افراد وجود داشت(.(p<0.05 نتیجه گیری: باتوجه به پایین بودن سطح سواد سلامت و رفتارهای ارتقا دهنده سلامت دربیماران دیابتی،لازم است که مداخلات آموزشی نظیرآگاه سازی افرادجامعه ازطریق رسانه ها،به منظور افزایش مهارت های سوادسلامت وتوسعه رفتارهای ارتقادهنده سلامت در این افراد انجام گیرد.

Keywords:

دیابت , رفتارهای ارتقادهنده سلامت , سواد سلامت , دیابت نوع2