فریده صالح - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، دانشکده علوم پایه، گروه علوم گیاهی، قم، ایران
شهین مهرپور - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، دانشکده علوم پایه، گروه میکروبیولوژی، قم، ایران

تکنولوژی (Cryopreservation) نگه داری در دمای oC 196- (نیتروژن مایع) یکی از مناسب ترین و ابزار برای حفظ ژرم پلاسم گونه های گیاهی شامل بذر وبافت ها و یاخته های گیاهی می باشد. در این درجه از سرما فرایندهای متابولیکی و فعالیت های فیزیولوژیک بذر یا اندام گیاهی تقریبا متوقف و بذر و اندام گیاهی قادر به زنده مانی در دوره های نامحدود زمانی می باشند. طی این پژوهش به منظور نگه داری بذور گیاه دارویی کنگر فرنگی (Cynara scoolymus L.) از خانواده Asteraceae در شرایط فراسرد از پیش تیمارهای گلیسرول 30% و محلول ویتریفیکاسیون گیاهی Plant Vitrification Solution 2) ( وآب گیری (Desiccation) بذور استفاده شد. کلیه تیمارها پس از یک هفته از ازت مایع خارج و در حمام اب گرم 42 درجه قرار گرفتند.. بذرها به ژرمیناتور با دمای 24 درجه سانتی گراد و رژیم نوری 8/16 ساعت منتقل شدند. نتایج مورد تجزیه و تحلیل اماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که قدرت زنده مانی بذور گیاه کنگر فرنگی در ازت مایع در هر سه تیمار حفظ شده و بیشترین درصد زنده مانی (95 درصد) در تیمار آب گیری نسبت به شاهد ( 90 درصد) مشاهده شد. میانگین طول دانه رست ها درنمونه های شاهد برابر 53 میلی متر و درتیمار گلیسرول 30%، به 74/46 میلی متر رسید. بنابراین ذخیره سازی بذور گیاه کنگرفرنگی در ازت مایع از طریق کاهش رطوبت که روشی ساده ، با بیشترین بازدهی و بدون استفاده از مواد شیمیایی می باشد، در مقیاس کاربردی جهت نگه داری طولانی مدت بذوراین گیاه پیشنهاد می شود.

فراسرد, محلول ویتریفیکاسیون, کنگر فرنگی