حمیدرضا عبدالصمدی - دانشیار بیماری های دهان، فک و صورت، مرکز تحقیقات دندانپزشکی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
محمدتقی گودرزی - استاد بیوشیمی ، مرکز تحقیقات علوم سلولی–مولکولی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
فاطمه احمدی متمایل - دانشیار بیماری های دهان، فک و صورت، مرکز تحقیقات دندانپزشکی، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان
عباس مقیم بیگی - دانشیار گروه آمار زیستی و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان

مقدمه: نیتریک اکساید (No) و فاکتور رشد اپیدرمال (EGF) نقش مهمی را در سیستم های بیولوژیک بازی می کنند. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات سطوح NO و EGF بزاق در دیابت نوع I و П و مقایسه آن با گروه کنترل بود. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، از 20 بیمار مبتلا به دیابت نوع Iو 20 بیمار مبتلا به دیابت نوع П که به مرکز تحقیقات دیابت شهر همدان مراجعه کرده بودند و 20 فرد سالم که از نظر سن و جنس با هم یکسان سازی شده بودند، 5 میلی لیتر بزاق غیرتحریکی جمع آوری شد. نیتریک اکساید کل بر اساس واکنش Griess و فاکتور رشد اپیدرمال نیز توسط تکنیک Anzyme Immuno Assey بررسی گردید. داده ها توسط آزمون tو من ویتنی مورد ارزیابی قرار گرفت. سطح معنی داری آزمون برابر 05/0> P در نظر گرفته شد. یافته ها: میزان نیتریک اکساید در بیماران مبتلا به دیابت نوع Iدر مقایسه با گروه کنترل افزایش یافته بود (037/0P=)، با این حال میزان آن در افراد مبتلا به دیابت نوع II افزایش معنی داری نداشت (058/0P=). غلظت فاکتور رشد اپیدرمال بزاق در بیماران دیابت نوع Ⅰو П در مقایسه با گروه سالم افزایش یافته بود (005/0P=) و (037/0P=). ضریب همبستگی بین سطح NO و EGF در بیماران مبتلا به دیابت نوع II 278/0- بود (0235/0=P). یک رابطه آماری معنی دار بین سطوح نیتریک اکساید و فاکتور رشد اپیدرمال و قند خون ناشتا و هموگلوبین گلیکوزیله A1C وجود داشت (001/0P=). نتیجه گیری: میزان نیتریک اکساید در بیماران دیابت نوع I و فاکتور رشد اپیدرمال در بزاق بیماران دیابت نوع I و II افزایش معنی داری نسبت به گروه کنترل داشت و با شدت بیماری مرتبط بود.

دیابت ملیتوس, فاکتور رشد اپیدرمال, نیتریک اکساید, بزاق