رضا زارع محمودآبادی - دانشیار گروه آسیب شناسی دهان، فک و صورت، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
شادی ثقفی - دانشیار آسیب شناسی دهان، فک و صورت، مرکز تحقیقات بیماری های دهان، فک و صورت، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
رامین خضرایی - دندانپزشک
عبدالله جوان - کارشناس آمار، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

مقدمه: ضایعات همراه با تشکیل استخوان و یا غضروف دسته ای از ضایعات استخوانی در فکین را تشکیل می دهند که شامل طیفی از ضایعات نئوپلاسمی خوش خیم و بدخیم و ضایعات غیرنئوپلاسمی می باشند. گروهی از این ضایعات تحت عنوان ضایعات فیبرواسئوس شناخته می شوند. هدف از این مطالعه بررسی ویژگی های بالینی و هیستولوژیک ضایعات غیرادونتوژنیک همراه با تشکیل استخوان و یا غضروف در فکین در بیماران مراجعه کننده به بخش آسیب شناسی دانشکده دندان پزشکی مشهد طی 40 سال بود. مواد و روش ها: در این مطالعه دفاتر ثبت گروه آسیب شناسی دانشکده دندان پزشکی مشهد از ابتدای تاسیس (1349) تا مهرماه سال 1389 مورد بررسی قرار گرفتند و مشخصات بیماران با ضایعات فکی غیرادونتوژنیک که همراه با تشکیل استخوان یا غضروف بودند، جمع آوری گردید. اطلاعات فردی بیماران شامل جنس، سن، به همراه جایگاه ضایعه و تشخیص بالینی و هیستولوژیک آنها ثبت، با جداول فراوانی توصیف و با آزمون کای دو مقایسه شد (05/0α=). یافته ها: از مجموع 9991 مورد بیوپسی، تعداد 133 مورد (33/1 درصد) با تشخیص ضایعات غیرادونتوژنیک همراه با تشکیل استخوان یا غضروف بود. از این تعداد، اسیفایینگ فیبروما با 37 مورد (28 درصد) و به دنبال آن استئوسارکوم با 19 مورد (14درصد) بیشترین موارد را به خود اختصاص داده است. میانگین سنی بیماران 3/17±2/32 سال بود که حداقل سن بیماران 9 و بالاترین آن 75 سال بود. در توزیع سنی بیماران در دهه های مختلف سنی بیشترین تعداد ضایعات در دهه دوم زندگی با 35 مورد گزارش شده بود. 79 نفر از زنان و 54 نفر از مردان درگیر این ضایعات بودند. نتیجه گیری: در این مطالعه ضایعات غیرادونتوژنیک همراه با تشکیل استخوان یا غضروف از شیوع بسیار کمی برخوردار بودند. در بین ضایعات مورد بررسی اسیفایینگ فیبروما و بدنبال آن استئوسارکوم بالاترین شیوع را داشتند. در این تحقیق زنان بیشتر از مردان مبتلا بودند و جایگاه ضایعات بیشتر در فک پایین و قسمت خلفی بود.

استخوان, غضروف, ضایعات فیبرواسئوس, ضایعات غیرادونتوژنیک