نوشین محتشم - دانشیار گروه آسیب شناسی دهان، فک و صورت دانشکده دندانپزشکی و مرکز تحقیقات دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
جهانشاه صالحی نژاد - دانشیار گروه آسیب شناسی دهان، فک و صورت دانشکده دندانپزشکی و مرکز تحقیقات دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
کامران غفارزادگان - متخصص آسیب شناسی بالینی و تشریحی
عاطفه ناصح - استادیار گروه آسیب شناسی دهان، فک و صورت دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

مقدمه: گرانولوم پیوژنیک ضایعه تومور است که تصور بر این است ماهیت غیر نئوپلاستیک داشته و در پاسخ به تحریک موضعی ایجاد می شود. اکثر مطالعاتنشان داده اند این ضایعه در زنان نسبت به مردان شایع تر است که احتمالا بدلیل اثرات عروقی هورمونهای زنانه میباشد. هدف از این مطالعه بررسی بروز گیرنده های استروژن و پروژسترون در گرانولوم پیوژنیک زنان باردار، غیرباردار و مردان و مقایسه آن با مخاط نرمال به روش ایمونوهیستوشیمی بود. مواد و روش ها: در این تحقیق توصیفی-تحلیلی 36 بلوک پارافینی از نمونه های بافتی با تشخیص قبلی گرانولوم پیوژنیک متشکل از: 12 نمونه مربوط به گرانولوم پیوژنیک زنان باردار، 12 نمونه زنان غیرباردار، 12 نمونه مردان و 9 نمونه مخاط سالم دهان از آرشیو آسیب شناسی دهان و فک و صورت دانشکده دندانپزشکی مشهد گرفته شد.  برش های 4 میکرومتری آماده گردید و  با روش ایمنوهیستوشیمی رنگ آمیزی شد)  طبق دستورالعمل کارخانه   Dako). پس از رنگ آمیزی ایمونوهیستوشیمی برای گیرنده های استروژن و پروژسترون، بروز در سه ناحیه اپی تلیوم، سلولهای مزانشیمال و آماسی بررسی شد.داده ها با آزمون دقیق (Exact) تحلیل گردید. یافته ها: پس ازمقایسه بروز گیرنده استروژن در اپی تلیوم  (1/0P=)، سلولهای آماسی(184/0P=) ، سلولهایمزانشیمال (316/0P=)  در گروههای مورد مطالعه ازنظر آماری اختلاف آماری معنی داری وجود نداشت. بروز گیرنده پروژسترون در اپی تلیوم هیچکدام از نمونه ها مشاهده نشد و بروز آن در سلولهای آماسی و مزانشیمال اندک بود (109/0P= و547/0P=). نتیجه گیری: علیرغم این که بروز گیرنده های استروژن و پروژسترون در گرانولوم پیوژنیک مخاط دهان زنان باردار، غیرباردار، مردان و مخاط سالم دیده شد ولی به نظر نمی رسد در پاتوژنز ضایعه نقش مهمی داشته باشند و یا ممکن است این هورمون ها با مکانیسم هایی غیر از اتصال به گیرنده های اختصاصی اثر داشته باشند.

گرانولوم پیوژنیک, گیرنده استروژن, گیرنده پروژسترون, ایمونوهیستوشیمی