مهدی اسمعیلی ورکی - دانشگاه گیلان
سیده سمیرا سعادتی پاچه کناری - دانشجوی کارشناسی ارشد
رامین فضل اولی - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه منابع طبیعی و کشاورزی ساری

پل ها یکی از سازه های مهم در حوزه ارتباطات زمینی می باشند. با احداث این سازه ها در رودخانه، الگوی جریانی با ساختاری سه بعدی در مجاورت پایه های آن شکل می گیرد که در نتیجه افزایش سرعت جریان و تشکیل گردابه های نعل اسبی و برخاستگی، بخشی از رسوبات اطراف پایه و پی آن دچار آبشستگی می شود و در صورت در نظر نگرفتن عمق کافی برای پی یا شمع ها، تخریب پایه های پل، به ویژه در زمان سیلاب را به دنبال خواهد داشت. از این رو در کنار تحقیقات انجام شده در خصوص شناخت عوامل اثرگذار بر آبشستگی پایه های پل، اتخاذ تمهیدات مناسب برای کاهش آبشستگی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. در تحقیق حاضر تاثیر موقعیت آستانه بر توسعه زمانی آبشستگی اطراف گروه پایه کج در شرایط مختلف هیدرولیکی و رقوم کارگذاری پی بصورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. گروه پایه مورد بررسی متشکل از دو پایه کج مستطیلی با ابعاد 5/2 در 5/3 سانتی متر و زاویه تمایل 28 درجه بر روی پی با ابعاد 10 در 16 سانتیمتر، بود. آزمایش ها تحت شرایط مختلف موقعیت آستانه (مقابل، وسط و پایین دست پی)، سرعت، عمق جریان و نیز رقوم های نسبی مختلف کارگذاری پی (فاصله روی پی تا سطح بستر نسبت به عرض پایه)، 1-، 5/0-، صفر و 1+، انجام شد. بررسی نتایج نشان داد که موقعیت قرارگیری آستانه تاثیر محسوسی بر روند توسعه زمانی چاله آبشستگی دارد. مقایسه های صورت گرفته حاکی از آن است که کارگذاری آستانه در مقابل پی نسبت به سایر موقعیت های نصب آستانه، کارایی بیشتری در کاهش آبشستگی دارد. مقایسه نتایج نشان داد برای کلیه ترازهای کارگذاری پی، بطور متوسط مقدار عمق لحظه ای آبشستگی با استقرار آستانه جلویی 22 درصد، آستانه میانی، 18 درصد و آستانه انتهایی 15 درصد کاهش می یابد.

آبشستگی, آستانه, توسعه زمانی, رقوم کارگذاری, گروه پایه کج, پی