مژگان گلمرادی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شهید باهنر کرمان
غلامحسین شهیدی بنجار
سونیا عقیقی

زیره سبز گیاهی دارویی از خانواده Apiaceae است که بومی منطقه خاورمیانه و شرق هند است. ازجمله عمده ترین مشکلات کاشت این گیاه دارویی بیماری پژمردگی ناشی از قارچ بیمارگر Fusarium oxysporum f.sp. cumini است که در مناطق مهم زیره کاری دنیا وجود دارد . از علائم پژمردگی فوزاریومی این است که ابتدا رنگ طوقه به قهوه ای متمایل میشود،بعدا طوقه کمی تیره و با رشد قارچ عامل بیماری و پیشرفت آن بوته پژمرده شده و قبل از به گل نشستن می خشکد. در این مطالعه 80 ایزوله اکتینومیست از خاک منطقه ریزوسفر گیاه گون شهرستانهای استان کرمان جداشده است. به منظور ارزیابی توان بازدارندگی در برابر فوزاریوم، جدایه ها در آزمون کشت متقابل موردبررسی قرار گرفتند. از 80 جدایه سه ایزوله M80، M26 و M15 بهترین عملکرد را در مهار از رشد بیمارگر در شرایط آزمایشگاهی نشان دادند . سپس به منظور بررسی بیشتر این سه جدایه آزمونهای متعددی منجمله مصرف سیترات و آزمون فعالیت لیپازی و پروتئازی انجام گرفت. نتایج آزمون هیدرولیز سیترات نشان داد که تمام جدایه ها قادر به هیدرولیز کردن مواد آزمایشی بودند و از روز دوم به بعد در محیط کشت تغییر رنگ از سبز به آبی مشاهده شد، همچنین در آزمایشهای پروتئاز و لیپاز، سه جدایه قادر به تولید هر دو آنزیم بودند. مطالعه حاضر قدمی در جهت کنترل بیماری پژمردگی فوزاریومی گیاه زیره سبز با استفاده از اکتینوباکتریها بوده و هدف نهایی از این تحقیق معرفی یک محصول زیستی مناسب برای کنترل این بیمارگر است.