آمنه حاجی زاده - گروه ژنتیک و بهنژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه خلیجفارس، بوشهر
فاطمه جمالی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه خلیجفارس، بوشهر
فرشته بیات - گروه ژنتیک و بهنژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه خلیجفارس، بوشهر
احمد قاسمی - پژوهشکده مطالعات خلیج فارس، بوشهر

پاخوره گندم با عامل قارچی Gaeumannomyces graminis var. tritici از جمله مهمترین عوامل بیماریزای گندم به شمار میرود که هرساله خسارت قابل توجهی را به این محصول زراعی وارد میکند. باکتریهای سودوموناس فلورسنت با مکانیسم های مختلف ازجمله تولید ترکیبات ضدمیکروبی، کلنیزاسیون موثر ریزوسفر و نیز القای مقاومت سیستمیک قادر به مهار بسیاری از عوامل بیماریزای گیاهی میباشند. در این پژوهش 22 سویه سودوموناس فلورسنت جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان میزبان مختلف، ازنظر بازدارندگی از رشد قارچ در تشتک پتری حاوی محیط PDA+NA موردبررسی قرار گرفتند و از بین آنها سویه های WKZ1-87، B1-3، W2O و BD8 با بیشترین توانایی بازدارندگی از رشد قارچ برای آزمایشهای بعدی انتخاب شدند. توانایی تولید پروتئاز، سیانید هیدروژن، سیدروفور و اندول استیک اسید و نیز توانایی محلول سازی فسفات در این باکتریها در شرایط درون شیشه ای مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین میزان تولید سیانید هیدروژن، انحلال فسفات معدنی، تولید پروتئاز، سیدروفور و ایندول استیک در سویه های B1-3 و W2-O دیده شد. تاثیر سویه ها بر کاهش شدت بیماری و افزایش شاخصه های رشدی گیاه (طول و وزن تر و خشک ریشه و بخشهای هوایی)، القای آنزیمهای دفاعی (پراکسیداز، کاتالاز و پلیفنلاکسیداز) و خصوصیات رشد و عملکرد گندم رقم (ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله، تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، وزن سنبله، عملکرد اقتصادی و شاخص برداشت) در شرایط گلخانه موردسنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که همهسویه های باکتریایی مورد آزمایش، تاثیر مثبتی بر رشد و عملکرد گندم، کاهش شدت بیماری و القای آنزیمهای دفاعی در مقایسه با تیمار شاهد (تلقیح نشده با باکتری) داشتند. آنالیزهای فیلوژنتیکی بر اساس تعیین توالیS rDNA 16 صورت گرفت و بر این اساس سویه های W2O، BD8، WKZ1-87 و B1-3 به ترتیب Pseudomonas veronii، Pseudomonas putida، Pseudomonas aeruginosa و Pseudomonas sp. تشخیص داده شدند.