وحید کشاورزتوحید - استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

استان خوزستان با تولید حدود 10 درصد محصول سبزی و صیفی ایران دومین تامین کننده این محصولات در کشور است. در پاییز و زمستان 1396 بهمنظور یافتن علل لکه برگیهای گیاه کاهو از مزارع کاهو در شهرستانهای دزفول، شوش و شوشتر نمونه برداری انجام گرفت. از نمونه های جمعآوریشده 4 جدایه با کلونیهای زردرنگ روی گیاه شمعدانی واکنش فوق حساسیت نشان دادند. بررسی آزمون فنوتیپی نشان داد که 4 جدایه گرم منفی بوده و فاقد توانایی هیدرولیز نشاسته و ژلاتین میباشند اما آزمون کاتالاز و اکسیداز برای آنها مثبت است. به منظور شناسایی مولکولی جدایه های بیماریزا ژن rrS این جدایه ها به روش PCR تکثیر و سپس تعیین ترادف گردید. از قطعات تعیین ترادف شده برای شناسایی جدایه ها بهوسیله بلاست نوکلئوتید (در وبگاه (NCBI و پس از آن رسم درخت فیلوژنی استفاده گردید. بررسیها نشان داد که این جدایه ها متعلق به جنس Sphingomonas sp. میباشند. به منظور بررسی دامنه میزبانی این جدایه ها روی علف هرز پنیرک (Malva sylvestris) علف هرز غالب در استان خوزستان، خیار (Cucumis sativus)، گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum)، فلفل (Capsicum annuum)، بادمجان (Solanum melongena) گیاهان سبزی و جالیز رایج در استان خوزستان، گیاه زینتی پتوس (Epipremnum aureum) و برگ قاشقی (Peperomia magnoliaefolia) گیاهان زینتی رایج در این استان مایهزنی شدند. بررسیها نشان داد که این جدایه ها توانایی ایجاد بیماری روی پنیرک، خیار، گوجه فرنگی، پتوس و برگ قاشقی را دارا بوده اما روی بادمجان و فلفل تا 2 هفته بعد از مایهزنی علائمی مشاهده نگردید. به نظر میرسد با توجه به دامنه وسیع میزبانی، این باکتری مشکلی برای بقا نخواهد داشت؛ زیرا فصل کشت کاهو در استان خوزستان پاییز زمستان است، علف هرز پنیرک نیز از اواخر پاییز تا اواسط بهار موجود است که همزمان با کاشت گوجه و خیار است. با توجه به جدید بودن باکتری و دامنه میزبانی در انواع گیاهان سبزی و جالیز این باکتری تهدیدی جدید برای این محصولات میباشد.