محمود صفاری - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی کاشان، گروه میکروب شناسی
پریوش قوامیان - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی تهران، دانشکده بهداشت
احمد ارشادی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی کاشان، دانشکده بهداشت

سابقه و هدف: با توجه به شیوع بالای حاملان و عفونت های استرپتوکوکوس گنومونیا (پنوموکوک) و عوارض آن ها در جوامع انسانی ونیز عدم اطلاع از شیوع حاملان این باکتری، این تحقیق روی دانش آموزان مدارس شهر کاشان در سال 1374 انجام گرفت.مواد و روش ها: تحقیق به روش توصیفی صورت پذیرفت. نمونه گیری از دانش آموزان به روش تصادفی چند مرحله ای و طبقه بندی مدارس شهر به چهار منطقه و سپس نمونه گیری خوشه ای از مدارس در هر منطقه و در هر مدرسه به صورد سیستماتیک روی 707 نفر انجام گرفت. در حین نمونه گیری از دانش آموزان فرم اطلاعاتی حاوی خصوصیات جنس، سن، مقطع تحصیلی، سابقه بیماری های تنفسی در دانش آموز و اعضای خانواده، شغل پدر و میزان تحصیلات او و نوع منطقه پر می شد. سواب گلو در محیط های کشت انتخابی و عمومی کشت شده و به آزمایشگاه میکروب شناسی دانشکده پزشکی منتقل گردید و وجود یا عدم وجود باکتری فوق در آن ها بررسی می شد. براساس شیوع آلودگی در نمونه ها، فاصله اطمینان آن در جامعه برآورد گردید و نیز میزان اهمیت خصوصیات فردی با آلودگی به باکتری نیز مشخص شد. یافته ها: در نمونه های مورد بررسی، 92 نفر (13 درصد) حامل باکتری بودند. میزان فراوانی حاملان در دخترها 20 درصد و در بین پسران 6/9 درصد و میزان فراوانی حاملان در دانش آموزان ابتدایی، راهنمایی و متوسطه به ترتیب 17/6 درصد، 8/1 درصد و 7/8 درصد بود. فراوانی حاملان در مناطق مختلف کاشان متفاوت است. میزان جداسازی باکتری با استفاده از محیط انتخابی 16 درصد (با حساسیت 80 درصد و ویژگی 53 درصد) نسبت به محیط کشت عمومی که 8 درصد بود برآورد گردید. بین مقطع تحصیلی دانش آموزان و جنس و نوع منطقه شهری با میزان حامل بودن همبستگی وجود داشت (به ترتیب 0/002=) اما P؛ X(2)=9/44 , P<0/001, X(2)=26/69, P<0/001 و X(2)=22/43, P<0/001 بین سابقه بیماری در دانش آموز و خانواده او و تحصیلات پدر دانش آموز همبستگی وجود نداشت. نتیجه گیری: با توجه به شایع بودن این باکتری در بین دانش آموزان به خصوص در سنین پایین تر، توصیه می گردد تحقیقات تحلیلی برای شناخت علل به وجود آورنده و اقدام لازم برای آموزش، پیشگیری و درمان عوارض ناشی از باکتری فوق به عمل آید.

استرپتوکوک پنومونیا (پنوموکوک)، حاملان، محیط کشت انتخابی