روح اله دهقانی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی کاشان
سیاوش تیرگری - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی تهران

سابقه و هدف: با توجه به بومی بودن کژدم ادنتوبوتوس دوریه در کشورهای ایران و پاکستان به اهمیت مطالعات بیولوژی و اپیدمیولوژی آن و این که تاکنون گزارشی از وضعیت آن در کشور ارایه نشده است و به منظور تعیین ویژگی های اسپرماتوفور کژدم ادنتوبوتوس دوریه صید گردیده در مناطق اصفهان و کاشان این پژوهش طی سال های 73 - 1369 انجام گرفت. مواد و روش ها: پژوهش به روش توصیفی بر روی 60 کژدم بالغ صید شده از زیستگاه های طبیعی آن ها و نگهداری گردیده در آزمایشگاه صورت پذیرفت. اسپرماتوفورهای حاصل از جفت گیری کژدم های مزبور از نظر طول، عرض و ضخامت در قسمت های مختلف تنه پایه، فلاژلوم بررسی و ثبت شد و فاصله اطمینان اندازه های آن در جامعه برآورد گردید. یافته ها: از 30 جفت نمونه مورد بررسی 22 جفت گیری به عمل آمد. اندازه پایه تا فلاژلوم اسپرماتوفور 1/5 ± 8/5، طول پایه 0/25 ± 2/75، عرض 0/25 ± 1/75 از و ضخامت 0/15 ± 0/85 میلی متر بود. که قسمت اصلی اسپرماتوفور به طول 1/5 ± 7/5 میلی متر می باشد، قطر قسمت پهن تنه 0/4 ± 1/4 میلی متر و اندازه فلاژلوم 0/5 ± 2/5 میلی متر اندازه گیری شد. نتیجه گیری: خصوصیات مورفومتری اسپرماتوفور کژدم ادنتوبوتوس دوریه با گونه های گزارش شده دیگر متفاوت بوده و پژوهش های بیشتری برای به دست آوردن تعداد اسپرم ها و شکل آن ها پیشنهاد می نماید.

اسپرماتوفور، کژدم، ادنتوبوتوس دوریه