منصور ابراهیمی - گروه فیزیولوژی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان

سابقه و هدف: با توجه به آلودگی منابع مختلف به فلزات سنگین و عوارض شناخته شده آن ها و کاستی هایی که در تحقیقات قبلی برای سنجش پارامترهای موثر بر حرکت اسپرم ها وجود داشته است، این تحقیق به منظور تعیین تاثیر غلظت های مختلف جیوه بر پارامترهای حرکت و اولترامورفولوژیک اسپرم ماهی انجام گرفت.مواد و روش ها: تحقیق به روش تجربی روی اسپرم 6 ماهی با وزن متوسط 73±1018 گرم انجام گرفت. اسپرم ها در غلظت های 0، 0/1، 1، 5، 10، 50، 100 پی پی ام جیوه مجاورت داده شدند و تاثیر این تماس با جیوه بر پارامترهای حرکتی اسپرم ها بر حسب میکرومتر بر ثانیه تعیین و مورد قضاوت آماری قرار گرفت. به علاوه بررسی های مرفولوژی با استفاده از میکروسکوپ الکترونی اسکن نیز انجام گرفت.یافته ها: تحقیق نشان داد که جیوه تغییرات مرفولوژی قابل ملاحظه ای را در اسپرم ها ایجاد نکرد، ولی قطع کامل دم در غلظت های 5 پی پی ام جیوه به بالا مشاهده گردید. در اثر تماس اسپرم حتی با غلظت 0/1 پی پی ام اختلاف معنی داری در عوامل موثر بر حرکت اسپرم ها نسبت به گروه کنترل مشاهده شد.نتیجه گیری و توصیه ها: سم فلز جیوه حتی در غلظت های کم نیز ممکن است بر حرکت اسپرم ها تاثیر بگذارد. به علاوه از طریق مهار سیستم های تنفسی سلول می تواند تغییرات مرفولوژی قابل مشاهده ای را ایجاد کند. بنابراین توقف کامل و سریع فعالیت حرکتی اسپرم ها در اثر تماس با جیوه باعث می شود که اسپرم قادر به یافتن تخمک، ورود به آن و بارور کردن آن نباشد.

اسپرم، پارامترهای حرکتی، آلودگی جیوه