مهرداد عسکریان - دانشیار گروه پزشکی اجتماعی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز
سید علیرضا مروجی - استادیار گروه پزشکی اجتماعی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کاشان

سابقه و هدف: استفاده ی غیراصولی از آنتی بیوتیک در اعمال جراحی موجب عواقب خطرناکی مانند مقاوم شدن میکروارگ انیسم ها به آنتی بیوتیک های موجود و افزایش غیرضروری هزینه ها برای بیمار و بیمارستان می شود. با توجه به این مساله به منظور تعیین سطح هم خوانی تجویز پیشگیرانه ی آنتی بیوتیک ها با دستورالعمل کشوری ایران در اعمال جراحی بیمارستان های آموزشی دانشگاهی شیراز در سا ل 1383 پژوهش حاضر انجام گردید. مواد و روش ها: یک نمونه ی تصادفی شامل 760 بیمار از بخش های مختلف جراحی (گوارش و عمومی، ارولوژی، ارتوپدی، گوش و حلق و بینی، جراحی اعصاب، جراحی قلب و جراحی زنان و زایمان) از شش بیمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز انتخاب شدند. در مورد شاخصه هایی مانند تجویز آنتی بیوتیک یا عدم آن، انتخاب نوع آنتی بیوتیک، زمان شروع، طول مدت ادامه ی تجویز و راه تجویز اگر دقیقا مانند دستورالعمل رفتار شده بود، همخوان در نظر گرفته شدند. در پایان همخوانی کلی با تعریف وجود همخوانی در تمام موارد پیش گفت محاسبه گردید و نتایج با استفاده از آمار توصیفی و شاخص های مرکزی و پراکندگی ارایه شد. نتایج: میانگین سن بیماران 37/9 سال (انحراف معیار 21/5) و 55% آن ها مرد بودند. طبق دستورالعمل کشوری 623 نفر از بیماران (82%) بر اساس نوع عمل جراحی انجام شده برایشان، باید آنتی بیوتیک پیشگیرانه دریافت می کردند و در مورد بقیه نیازی به این کار نبود. اقدام به تجویز آنتی بیوتیک پیشگیرانه یا عدم آن در 82/1% موارد با دستورالعمل هم خوانی داشت. 2/9% همخوانی در انتخاب نوع آنتی بیوتیک، 55% در مورد زمان شروع تجویز و 30/7% در مورد راه تجویز آنتی بیوتیک هم خوانی مشاهده شد. اما هم خوانی در طول مدت ادامه ی آنتی بیوتیک و نیز همخوانی کلی در هیچکدام از بیماران وجود نداشت. نتیجه گیری: آنتی بیوتیک ها در اعمال جراحی در بیمارستان های آموزشی شیراز به صورت بیش از حد و غیر ضروری مورد اس تفاده قرار می گیرند و اقدامات مداخله ای به منظور بهبود وضعیت تجویز آن ها ضروری می باشد تا هم به شکل موثرتری از عفونت محل جراحی و عواقب آن جلوگیری شود و هم از عوارض خطرناکتر ناشی از مصرف نادرست آنتی بیوتیک ها کاسته شود.

آنتی بیوتیک، پیشگیری، جراحی، دستورالعمل کشوری