حمیدرضا جوشقانی - استادیار گروه علوم آزمایشگاهی دانشکده پیراپزشکی و بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گلستان مرکز تحقیقات بیوشیمی و اختلالات متابولیک
علیرضا احمدی - دکترای گروه علوم آزمایشگاهی دانشکده پیراپزشکی و بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گلستان
ناصر بهنام پور - کارشناس ارشد آمار زیستی گروه بهداشت عمومی دانشکده پیراپزشکی و بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گلستان

سابقه و هدف: برخی از ترکیبات شیمیایی از گروه آفت کش ها با فعالیت کولین استراز تداخل کرده و یا آن را مهار می سازند. اندازه گیری فعالیت کولین استراز کاربرد زیادی در تشخیص آسیب کبد توسط حشره کش ها دارد. یکی از گروه هایی که در معرض خطر مسمومیت با آفت کش ها قرار دارند، کارگران شاغل در کارخانجات تولید سموم هستند. هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر کار در مجاورت سموم بر روی سطح آنزیم کولیناستراز و برخی از آنزیم های کبدی می باشد. مواد و روش ها: این تحقیق یک مطالعه کوهورت بود که در سال 1384 بر روی کارگران یک کارخانه تولید سموم گیاهی انجام پذیرفت. در این مطالعه از 63 نفر طی دو مرحله ی نمونه خون تهیه گردید. مرحله ی اول پیش از شروع به کار کارگران فصلی و مرحله دوم سه ماه بعد انجام پذیرفت. آزمایش کولین استراز با استفاده از ماده ی اولیه بوتیریل تیوکولین و آزمایش های آلانین ترانس آمیناز و آسپارتات ترانس آمیناز به روش کینتیک انجام شدند. نتایج: میانگین سطح کولین استراز سرم در مرحله ی اول IU/L؛ 2496±9569 و در مرحله ی دوم IU/L؛ 2067±7970 بود. از نظر آماری کاهش کولیناستراز سرم معنی دار بود (CI=1140-2058 p<0.001؛ %1599،95= آزمون t جفت و میانگین). افزایش آلانین ترانس آمیناز در مرحلهی دوم نسبت به مرحله ی اول از نظر آماری معنی دار است (CI=-10.9—4.9، p<0.001؛ 95%، 7.9-= آزمون t جفت و میانگین). آسپارتات ترانس آمیناز مرحله ی اول و مرحله ی دوم دارای اختلاف معنی دار آماری نبودند. در مجموع هشت نفر (12/7 درصد) کاهش بیش از 35 درصد در سطح کولیناستراز سرم و نه نفر (14/3 درصد) کاهشی بین 26 تا 35 درصد داشتند. نتیجه گیری: علیرغم عدم ارتباط کاهش کولیناستراز با افزایش سطح آنزیم های کبدی و با توجه به کاهش بیش از 25 درصدی سطح کولین- استراز سرم در 17 نفر (27 درصد) از کار گران کارخانه سنجش رایج کولین استراز سرم و کنترل آنزیم های کبدی در کارگران شاغل در این گونه مشاغل الزامی به نظر می رسد.

آفت کش ها، کولین استرازها، اسیدهای فسفریک، آنزیم های کبدی، بیماری های شغلی