جواد بهارآرا - دانشیار، مرکز تحقیقات بیولوژی کاربردی تکوین جانوری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
دلبر دانشجو - دانشجوی کارشناسی ارشد سلولی- تکوینی جانوری، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
سعیده ظفربالانژاد - مربی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
خدیجه شاهرخ آبادی - استادیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

سابقه و هدف: زهر زنبور عسل مثل سایر داروهای مکمل برای هزاران سال در درمان بیماری های مختلف کاربرد داشته است. همچنین،اثر میدان های الکترومغناطیسی بر جنبه های مختلف رشد و نمو سلولی تایید شده است. در این پژوهش اثر توام زهر و میدان الکترو-مغناطیسی با شدت 200 گوس بر آنژیوزنز جوجه بررسی گردید.مواد و روش ها: تعداد 60 عدد تخم مرغ نطفه دار نژاد ROSS در 6 گروه مساوی: شاهد، شاهد آزمایشگاهی 1 (تیمار با PBS شاهد آزمایشگاهی 2 (تیمار با میدان الکترومغناطیسی خاموش)، گروه تجربی 1 (تیمار با میدان الکترومغناطیسی)، گروه تجربی 2 (تیمار با زهر)و گروه تجربی 3 (تیمار توام با زهر و میدان الکترومغناطیسی) به صورت تصادفی تقسیم شدند. روز هشتم انکوباسیون یک اسفنج ژلاتینیروی پرده کوریوآلانتوییک جنین ها قرارگرفت که در گروه های تجربی 2 و 3 زهر به آن آغشته گردید. در روز دهم تخم مرغ های گروه هایتجربی 1 و 3 در میدان الکترومغناطیسی قرار گرفتند و در روز دوازدهم به کمک فوتواستریومیکروسکوپ تحقیقاتی عکس تهیه گردید وتعداد و طول انشعابات عروقی در اطراف اسفنج ژلاتینی تمام نمونه ها اندازه گیری شد.نتایج: میانگین تعداد و طول انشعابات عروقی در نمونه های شاهد و شاهد آزمایشگاهی 1 و 2 اختلاف معنی داری نشان نداد (P> 0/05). انشعابات در گروههای تجربی 1 و 2 در مقایسه با گروه شاهد کاهش معنی دار نشان دادند (P<0/05). به علاوه، انشعابات در گروه تجربی 3 در مقایسه با گروه تجربی 2، کاهش معنی دار نشان داد (P<0/05). نتیجه گیری: نتایج بیانگر اثرات تشدید کننده مهاری زهر زنبور به وسیله میدان الکترومغناطیسی با شدت 200 گوس بر آنژیوژنز جوجه می باشد.

رگزایی، پرده کوریوآلانتوییک، زهر زنبورعسل، میدان الکترومغناطیسی