معصومه حسینیان - دانشجوی دکتر روانشناسی سلامت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
ربابه نوری - دانشیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
مریم مقدسین - استادیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
سوفیا اصالت منش - پزشک عمومی، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، موسسه ملی توسعه تحقیقات پزشکی ایران، تهران، ایران

سابقه و هدف: باتوجه به افزایش شیوع مصرف سیگار و قلیان در میان جوانان و از جمله در میان دانشجویان، و باتوجه به پیامدهایروانی -اجتماعی زیانبار این پدیده، هدف این پژوهش بررسی نقش میانجیگر سلامت روان و انگیز ههای مصرف در رابطه میان سازگاریبا دانشگاه و مصرف سیگار و قلیان دانشجویان بود.مواد و روشها: پژوهش حاضر مبتنی بر همبستگی و دارای طرح معادلات ساختاری بود. نمونه پژوهش شامل 634 نفر از دانشجویاندانشگاههای شهر کاشان بود. از پرسشنامه سازگاری دانشجویان با دانشگاه، پرسشنامههای انگیزههای مصرف، رفتارهای پرخطر وپرسشنامه سلامت عمومی برای گردآوری داده ها استفاده شد. نتایج: مدل پژوهش حاضر دارای شاخص های برازش نسبتا مناسبی بود: RMSE=0/019 (Root mean square error of approximation) ،CFI=0/99 index) (Goodness of fit ،NFI=0/99 (Nor med fit index) ،CFI=0/99 (Comparative fit index) ،AGFI=0/99 ،index) (Adjusted goodness of fit ،P=0/92 ،DF=5 ،X2= 1/42 نتایج ضرایب مسیر و معنی داری آنها نشان داد که رابطه سازگاری فردی -هیجانی و رابطه دلبستگی به دانشگاه با مشکلات سلامت روان و انگیزه های مصرف معکوس و معنی-دار است (P<0/05). همچنین، رابطه سلامت روان و انگیزه های مصرف با مصرف سیگار، و رابطه انگیزه های مصرف با مصرف قلیان نیزمستقیم و معنی دار است (P<0/05).نتیجه گیری: کاهش سازگاری با دانشگاه در دو بعد سازگاری هیجانی-فردی و دلبستگی با دانشگاه منجر به بروز مشکلاتی در سلامتروان میشود و در صورت وجود انگیزه های مقابله ای برای مصرف سیگار و انگیزه های افزایشی برای مصرف قلیان، احتمال مصرفسیگار و قلیان در دانشجویان افزایش می یابد. تدوین برنامه های پیشگیرانه متفاوت برای سیگار و قلیان، و غربالگری مشکلات سلامتروان دانشجویان در سالهای تحصیل به خصوص برای دانشجویان آسیب پذیر توصیه می شود.

سازگاری با دانشگاه، سلامت روان، انگیزه های مصرف، سیگار، قلیان، دانشجویان