محمد رضا شهیدی پاک - استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز

شهر طلیطله که در قلب شبه جزیره ایبری قرار دارد و نقش کالبدی در سلطه بر سراسر آنجا داشته است. پس از آنکه پانصد سال پایتخت سنتی گوت ها در شبه جزیره ایبری را تجربه کرده بود از اولین نقاطی بود که فاتحان مسلمان آن را در سال 91 هجری/ 719 م در اختیار گرفتند و در 97 ه به نام محمد رسول الله سکه زدند. با استقرار عرب در آنجا نخستین دولت شهر اسلامی در ایبری تاسیس شد. این شهر پس از سه قرن تبدیل به شهر علمی در حد فاصل بین اروپا و سرزمین های اسلامی شد. پژوهش حاضر فرایند شکل گیری شهر اسلامی طلیطله که پیش از اسلام عاری از تمدن بود و پس از چند قرن بزرگترین مرکز علمی در جنوب اروپا شد که طالبان علوم از اروپا به آن جا مهاجرت می کردند، را بررسی کرده است. سقوط طلیطله در 478 ه که آغاز فروپاشی اندلس بود، زمینه انتقال علوم و معارف اسلامی از طلیطله به اروپا را فراهم ساخت. این شهر مرکز مدارس بزرگ ترجمه و اتاق های استنساخ انبوه میراث علمی مسلمانان شد و بزرگان دنیای مسیحی همه سرمایه های وجود ی خود را صرف تاسیس مراکز اموزشی در طلیطله و انتقال علوم و معارف اسلامی کردند و دانشمندانی که بنیانگزار فلسفه و علوم و معارف و پرچمدار علم در اروپا بودند، مانند پاپ سیلوستر دوم در مدارس ترجمه طلیطله ، زبان عربی اموختند و با علوم و معارف اسلامی آشنا شدند و نخستین آثار علمی اروپا در طلیطله براساس منابع عربی تدوین شد. این شهر قرن ها مرکز ترجمه و تحقیق و آموزش و انتقال علوم بود. این انتقال در زمینه پیچیده ای از تغییرات سیاسی - اجتماعی صورت گرفت، پژوهش حاضر بخشی از کتاب تاریخ تحلیلی اندلس1389 و شهرهای اندلسی 1396 و تاریخ تشیع در اسپانیا 1395 و مقاله فرایند انتقال علوم از اندلس به اروپا در انتهای قرون وسطی 2102 کره جنوبی است.

آندلس، طلیطله، ابن صاعد اندلسی، انتقال علوم