آزاده شریفی مقدم - استادیار گروه زبان های خارجی دانشگاه شهید باهنر کرمان
آناهیتا بردبار - عضو هییت علمی آموزشکده فنی و حرفه ای سما، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز

در حوزه زبان شناسی، مفهوم توازن به نوعی تقارن صبوری یا هماهنگی ساختاری در لفظ اشاره دارد که غالبا توسط حس (شنوایی یا بینایی) مخاطب قابل درک و تشخیص است. توازن با توجه به سطوح تحلیل زبان به انواع آوایی، وازگانی و نحوی قابل تقسیم است. منظور از توازن آوایی تکرار واحدهای آوایی همچن واج، هجا و یا مجموعه آن هاست. توازن واژگانی واژه های مکرر را شامل می شود که همگونی کامل و یا ناقص با یکدیگرند و توازن نحوی حاصل تکرار ساخت هایی با آرایش نحوی مشابه است. توازن به دلیل ایجاد نوعی هارمونی یا موسیقی در کلام، یک صنعت ادبی و لذا یکی از ابزارهای مهم زیبایی شناسی بحساب می آید. حال با فرض قطعی بر اینکه در کلام قرآن از ابزارهای زیبایی شناختی و صنایع ادبی بسیار استفاده شده است، هدف کلی این مطالعه بررسی توازن و گونه های آن در متن قرآن کریم با تاکید بر جزء سی ام می باشد. بررسی نتایج حاصل از جمع آوری داده اهی این مطالعه بیانگر آنست که در کلام قرآن به طرز برجسته ای از گونه های مختلف توازن استفاده شده است که خود می تواند یکی از عوامل زیبایی و جذابیت صوتی آن باشد. اهمیت این مطالعه به دلیل نقش مهمی است که توازن در انتقال معنا توسط صورت داشته، ابزاری صوری جهت سلامت و روانی بیان بوده و نیز اینکه به دلیل ایجاد زیبایی در کلام و هارمونی، ابزاری کارآمد جهت ارتباط با مخاطب است.

توازن آوایی، توازن واژگانی، توازن نحوی، قرآن کریم، قاعده افزایی