سلیمان احمدمرادی - دانشجوی دکترای معماری، مدرس دانشگاه ازاد اسلامی، مرکز پیرانشهر
ابراهیم الیاسی - کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه ازاد اسلامی واحد علوم تحقیقات زنجان

بازارچه های مرزی با توجه به ساختارشان توانسته اند مسیله امنیت مرزها را تا حدودی برآورده نمایند و این مسیله روی شرایط اقتصادی مناطق مرزی تاثیر به سزایی داشته است. این نوشتار حاصل پژوهشی میدانی از بازارچه های مرزی شهرپیرانشهر در استان آذربایجان غربی است که با استفاده از روش تحقیق کمی صورت گرفته است. روش انجام آن در بخش نظری، کتابخانه ای و اسنادی و در بخش عملی، پیمایشی می باشد. در روش اسنادی از فیش، اسناد و نامه های اداری، گزارشات و مقالات موسسات و وزارتخانه ها و سازمان های ذیربط و در شیوه میدانی از پرسشنامه، مصاحبه و جامعه اماری طبق فرمول کوکران 384 نفر بوده و داده های آن نیز همچنین از طریق پیمایش و با ابزار پرسشنامه وتحلیل انها با استفاده از نرم افزار spss به دست آمده است. نتایج مطالعات وبررسی حاکی از آن است که فعالیت و استقرار بازارچه ها در منطقه توانسته است در بسیاری از متغیرهای رفاهی از قبیل ایجاد اشتغال، تحرک شغلی مرزنشینان، افزایش درآمد، تامین مایحتاج نیازهای ساکنان مرزنشین، تغذیه، بهداشت، مسکن و محیط زیست، بهبود نسبی ایجاد کنند. همچنین استقرار بازارچه از اقتصاد غیر رسمی در این منطقه تا حد زیادی کاسته است اما نتوانسته از خیل عظیم مهاجران روستایی به ویژه جوانان به شهر بکاهد. به علاوه، اینکه بازارچه ی تمرچین توانسته است امنیت نسبی از لحاظ اقتصادی در منطقه ایجاد کند. نتایج فرضیات نشان می دهد بین عوامل موجود در بازارچه ی مرزی تمرچین و شاخص های کالبد عملکردی رابطه نسبتا معناداری وجود دارد.

کالبد-عملکردی، بازارچه های مرزی، امایش، نواحی شهری، توسعه پایدار