پروانه دلفانی ارکسی - عضو هیات علمی گروه نقاشی دانشگاه زنجان و دانشجوی دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی دانشگاه هنر
اسماعیل بنی اردلان - دکترای پژوهش هنر و دانشیار گروه پژوهش هنر، دانشگاه هنر

آشنایی نقاشان دوره رنسانس با نظریه ابن هیثم پیرامون بینایی از جنبه طبیعی، منجر به شکل گیری پرسپکتیوخطی و ترسیم وقایع براساس نقطه تمرکز دید ناظر شد. این مطلب در نقطه مقابل ساختار پرسپکتیو درنگارگری ایرانی و غیاب آن از چشم ناظر فرضی قرار دارد. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی مسیله اصلی یافتننقاط اشتراک میان نظریه ابصار ابن هیثم و ساختار پرسپکتیو در نگارگری ایرانی است. یافته ها گویای این هستندکه شیوه سنتی آموزش نقاشی در ایران، از نظر عملی براساس اصول هفت گانه ای قرار دارد که محدود کنندهساختار پرسپکتیو در نگارگری ایرانی بوده اند؛ و در نتیجه ساختار پرسپکتیو در نگارگری ایرانی تابع اصول وقواعدی از پیش تعیین شده است که براساس آنها همه عناصر بصری در روشنگرترین حالت ترسیم می شوند، و ازاین جهت با نظریه ابن هیثم پیرامون ادراک فاصله متعادل که یکی از شروط واضح دیدن عناصر مریی است، نقاط اشتراک دارد.

ابن هیثم، پرسپکتیو، نظریه ابصار، نگارگری ایرانی