وحید ملاصادقی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
سمانه الیاسی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

استفاده از ریز مغزی ها درکشور های پیشرفته از ارکان تغذیه خاک می باشد درحالی که درکشور ما به هیچ وجه به این امر توجهی نشده است. یکی از این عناصر ریز مغزی وکم مصرف روی (ZN) می باشد، که کمبود آن دربیشتر کشورهای جهان گزارش شده است. کمبود عناصر کم مصرف در اراضی زیر کشت غلات گسترش جهانی داشته و میلیونها هکتار از اراضی قابل کشت دردنیا دارای کمبود یک یا چند عنصر غذایی کم مصرف هستند. کمبود روی یک معضل تغذیه ای جهانی برای تولید محصول است و بویژه درغلات در حال رشد در خاکهای آهکی گسترش زیادی دارد. کمبود روی علاوه بر کاهش عملکرد و درصد پروتیین دانه، موجب افت ارزش تغذیهای محصولات تولیدی شده و غلظت کم روی درگندم و نان تولیدی سبب بروز کمبود روی درانسان میشود. یکی از عوارض کمبود توام آهن و روی، کم خونی ایرانی Persian anemia است. غنی سازی گندم (fortification) از طریق مصرف کودهای محتوی ریز مغذی ها یکی از بهترین و مناسب ترین راه ها برای تامین عناصر ضروری بدن است. علایم اختصاصی کمبود روی در گندم عبارتند از: میانگره های کوتاه و در نتیجه ارتفاع کم و توسعه لکه های نکروزه مایل به سفید در پهنک برگ که در گندم دوروم سریعتر از گندم نان ظاهر می شوند و ظاهری رنگ پریده دارند . با شدت یافتن کمبود و بدنبال فساد قسمت مرکزی برگ ها ، لکه ها به قهوه ای مایل به سفید تبدیل می شوند و برگ ها سوخته به نظر می آیند. در مورد عنصر روی و نقش های حیاتی که در بدن انسان به عهده دارد ، به جاست که از این عنصر در مزارع گندم استفاده شود. معمولی ترین روش استفاده از آن ، کود سولفات روی است که به میزان 40 کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت با خاک مخلوط می شود . یا با انتخاب و یا اصلاح ژنوتیپ هایی که کارایی بالاتری برای استفاده از روی دارند نیازمندی های کودی را کاهش داده و عملکرد و کیفیت گندم را برای مصارف انسانی افزایش می دهد.

غلات، گندم، ریزمغذی، روی Zn