وحید ملاصادقی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
رضا شهریاری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
احمد بایبوردی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

به منظور بررسی اثر کود مایع هیومیک بر عناصر کم مصرف (آهن، روی و منگنز) ساقه ژنوتیپ های گندم، مطالعه ای در مزرعه و آزمایشگاه به انجام رسید. ژنوتیپهای گندم در مزرعه به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار کشت گردید. فاکتور اصلی آبیاری در دو سطح و هومات در دو سطح به شکل فاکتوریل و فاکتور فرعی شامل ژنوتیپهای گندم بود. سطوح فاکتور اصلی عبارت بودند از: آبیاری عادی، آبیاری عادی + محلول پاشی با کود هیومیک، تنش خشکی، تنش خشکی + محلول پاشی با کود هیومیک. کاتیونهای آهن، روی و منگنز ساقه های گندم مورد مطالعه آنالیز شد. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپهای مورد مطالعه از نظر کلیه عناصر به جز آهن اختلاف معنی دار وجود داشت. همچنین اختلاف بین سطوح آبیاری و سطوح هومات پتاسیم از نظر کلیه عناصر معنیدار بود. خشکی آخر فصل باعث کاهش ارزش عناصر و مصرف هومات پتاسیم باعث افزایش ارزش عناصر مذکور شد. اثر متقابل سطوح آبیاری در سطوح هومات در کلیه عناصر اختلاف معنیداری داشتند و ترکیب آبیاری در هومات پتاسیم از نظر کلیه عناصر دارای ارزش بیشتری نسبت به بقیه ترکیبها بود. اثر متقابل ژنوتیپ در سطوح هومات تنها از نظر آهن معنی دار بود. میزان عنصر روی، آهن و منگنز در شرایط تنش خشکی نسبت به شرایط آبیاری به ترتیب به میزان %37/95 ، %27/69 و %25/75 کاهش نشان داد، همچنین میزان عنصر روی، آهن، منگنز در شرایط استفاده از هومات پتاسیم نسبت به شرایط بدون استفاده از هومات پتاسیم به ترتیب به میزان %20/44، %16/38 و %12/84 افزایش نشان داد.

ساقه گندم، مواد هیومیک، عناصر کم مصرف