حمید رضا سیف الهی
اسماعیل کاووسی

امروزه تخریب محیط زیست و منابع طبیعی به عنوان یک معضل جهانی، فکر برنامه ریزان و سیاستگذاران را به خود جلب نموده است، برای ایجاد تغییر و تحول به منظور جلوگیری از تخریب محیط زیست و منابع طبیعی تجدید شونده یکی از عوامل تسریع کننده مهم، آموزش روش های حفاظت از محیط زیست به اقشار مختلف جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان است، لذا این امر زمانی تحقق می یابد که روش های آموزش متناسب با میزان آگاهی منطبق با شرایط خاص، همراه با بازدهی و کارآیی معقول باشد. آموزش محیط زیست، بنیادی ترین شیوه در حفاظت از محیط زیست بوده که به کودکان و نوجوانان، بهترین شیوه ارائه مطالب و نحوه فعالیت ها و اجرای ساختاری در زمینه ارتقاء آگاهی های محیط زیستی را می آموزد تا از این طریق هر فرد جامعه، خود را از طریق احترام گذاشتن به طبیعت، مسوول در حفظ و حمایت از محیط زیست بداند (انجمن آموزش محیط زیست آمریکای شمالی 2011، میبودی و همکاران، 2011 از این رو این رسانه می تواند تاثیر فراوانی بر رفتارها و نگرش مخاطبان خود بگذارد. در طی سالیان گذشته شبکه با پخش برنامه های جذاب توانسته توجه مخاطبان بسیاری به ویژه کودکان و نوجوانان- را جلب نماید. به نظر می رسد، پرداختن به مسائل مربوط به محیط زیست به منظور انتقال غیر مستقیم آنان به مخاطبان در جهت آموزش و فرهنگ سازی به عنوان بخشی از اهداف برخی از این برنامه ها مدنظر بوده است. اینکه تا چه حد این آموزش ها بر مخاطبان تاثیر گذار بوده و توانسته آنان را نسبت به چالش های زیست محیطی حساس نماید و همچنین به آنان راهکارهای لازم در جهت مواجهه با اینگونه چالش ها را ارائه نماید، انگیزه انجام پژوهش پیش رو را فراهم نموده است. در واقع، پژوهش پیش رو به دنبال آن است تا میزان و چگونگی بازنمایی مسائل و مشکلات زیست محیطی در کارتون ها و انیمیشن های شبکه پویا و تاثیر آنها بر نهادینه سازی فرهنگ زیست محیطی در بین کودکان و نوجوانان را ارزیابی نماید. بنابراین، سوال اصلی پژوهش حاضر آن است که برنامه های انیمیشن و کارتون شبکه پویا چه نقشی در نهادینه کردن فرهنگ زیست محیطی در میان کودکان و نوجوانان ایفا می نمایند. از این رهگذر، مطالعه حاضر تلاش خواهد کرد تا ابعاد گوناگونتاثیرگذاری برنامه های انیمیشن و کارتون بر نهادینه سازی فرهنگ زیست محیطی در بین کودکان و نوجوانان را بررسی نموده و در این راستا به ارائه پیشنهادات کاربردی به منظور افزایش کارآیی و همچنین جذابیت این گونه برنامه ها مبادرت ورزد.

تلویزیون، انیمیشن، محیط زیست، فرهنگ زیست محیطی