میلاد پاپی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران.
مسعود پارسی نژاد - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران.
حامد ابرهیمیان - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران.

محدود بودن منابع آب کشور باعث شده است که افزایش راندمان آبیاری به عنوان یکی از راهکارهای اساسی افزایش بهره وری آب در مزرعه مطرح شود. آبیاری سطحی رایج ترین شیوه آبیاری است که در آن آب به روش ثقلی در سطح زمین جریان مییابد و سطح زمین نقش جذب کننده -انتقال دهنده آب را ایفا میکند. در این پژوهش مدیریتهای مختلف کم آبیاری در آبیاری جویچهای با استفاده از نرم افزار SIRMOD مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس مقادیر شاخصهای راندمان کاربرد، ذخیره و یکنواختی بررسی شد. در نهایت با مشخص شدن مقادیر عملکرد، بهره وری آب آبیاری جهت انتخاب نقطه بهینه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقادیر راندمان کاربرد با اعمال کم آبیاری از %55/59 به %74/4 افزایش پیدا کرده است. بهطوریکه در کم آبیاریهای بیشتر از 20 درصد، مقدار نفوذ عمقی به صفر رسیده و مقدار تلفات رواناب از 35/8 به 26/4 درصد میرسد. مقدار عملکرد ذرت تیمار شاهد با توجه به تراکم کشت بالا، حدود 90 تن در هکتار در بهدست آمد. همچنین نتایج حاکی از آن است که با اعمال کم آبیاریهای 10، 20، 30، 40 و 50 درصد نیاز آبی گیاه، مقدار علوفه تر از 88/9 به 50/6 تن در هکتار کاهش پیدا میکند. اما مقدار بهره وری در تیمار شاهد 8/16 کیلوگرم بر متر مکعب بوده و برای تیمارهای کم آبیاری 10، 20، 30، 40 و 50 درصد نیاز آبی بهترتیب 8/96، 9/46، 9/47، 9/35 و 9/18 مترمکعب بر کیلوگرم محاسبه شد. قابل مشاهده است که میزان بهره وری در تیمارهای مختلف اختلاف معنیداری با یکدیگر نداشته و میتوان از نتایج این پژوهش برای اراضی مشابه با این مطالعه جهت استفاده بهینه از منابع آب، بهبود راندمان و افزایش بهره وری در آبیاری سطحی استفاده کرد.

کم آبیاری، راندمان، SIRMOD، بهره وری، عملکرد ذرت.