زهرا بوسلیک - دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی، دانشگاه صنعتی شاهرود
هادی جعفری - استادیار هیدروژئولوژی، دانشگاه صنعتی شاهرود

ورود پسابهای کشاورزی و صنعتی به سیستم آبهای سطحی و زیرزمینی، باعث افزایش شوری و ورود آلاینده های متعدد در آنها گردیده است. آلودگی نیترات یکی از مهمترین و شایعترین آلودگیهای آبخوانها میباشد. این آلاینده به دلیل قابلیت انحلال بالا به سرعت در آب پخش شده و کیفیت بخش عظیمی از سیستم آب را تحت تاثیر قرار میدهد. با توجه به اهمیت یون نیترات و تاثیر آن بر سلامت افراد جامعه، ارزیابی غلظت این یون و عوامل موثر بر آن در تمامی آبخوانها بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی شوری و آلودگی نیترات در آبخوان شاهرود و تاثیر فعالیت صنعتی و کشاورزی بر ایجاد این آلودگی انجام گرفته است. به این منظور تعداد 98 چاه بهرهبرداری موجود در این آبخوان مورد نمونهبرداری و آنالیز قرار گرفت. در آبخوان شاهرود میزان یون نیترات در بخش شهری در بالاترین میزان خود قرار دارد و با دور شدن از این بخش از غلظت آن کاسته میشود. بخشهای شرقی و جنوب شرقی نیز دارای مقدار نیترات بالاتری از بخشهای غربی و مرکزی هستند. تراکم بالای منابع آلاینده در منطقه شهری و مجاورت آنها با نقاط دارای میزان NO3 و EC بالا، معرف تاثیر این آلاینده ها در افزایش NO3 و EC در این بخش از آبخوان میباشد. انحلال نهشته های تبخیری یا خاکهای غنی از نیترات، میتواند عامل افزایش دهنده غلظت نیترات در شرق و جنوب شرق آبخوان باشد. از آنجایی که بخش وسیعی از شهر شاهرود فاقد شبکه جمع آوری فاضلاب میباشد، نشت فاضلاب نیز میتواند باعث افزایش شوری و نیترات در منطقه شهری باشد. بر اساس نمودار NO3 در برابر Cl تاثیر فعالیتهای کشاورزی بر کیفیت آبخوان از نظر شوری و آلودگی نیترات ناچیز است.

آلودگی، نیترات، آبخوان شاهرود.