کوثر حسن زاده - دانشجوی کارشناسیارشد آبیاریوزهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد،
علیرضا فریدحسینی - دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
سیدمجید هاشمی نیا - استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
فرید فریدانی بردسکن - فارغ التحصیل دکترای آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

رطوبت خاک به عنوان حلقه واسط بین زمین و اتمسفر و تاثیر مهمی که بر فرآیندهایی مانند فرسایش خاک، سیلاب، تبخیر-تعرق، رانش زمین و... یکی از اجزای مهم در چرخه هیدرولوژیکی شناخته میشود. اهمیت رطوبت خاک سطحی در مطالعات هواشناسی، هیدرولوژی و مدیریت منابع آب در پژوهشهای بسیاری بررسی شده است. روشهای اندازه گیری زمینی عمدتا زمانبر و دشوار بوده و به صورت نقطه ای ارائه میشوند. تکنیک های سنجش از دور فرصت بی نظیری برای استخراج اطلاعات سطح زمین در گستره های جغرافیایی بزرگ را فراهم آورده است، در حال حاضر محصولات دورسنجی رطوبت خاک سطحی بطور جهانی ارائه میشوند که دقت این محصولات در مناطق مختلف جهان در پژوهشهای بسیاری بررسی شده است، با این وجود تعداد این مطالعات در ایران بسیار اندک میباشد. در این پژوهش با استفاده از داده های مشاهداتی پنج ایستگاه هواشناسی کشاورزی استانهای گلستان (هاشم آباد)، مازندران (قراخیل) و گیلان (لاهیجان، رشت و منجیل) به واسنجی محصولات رطوبت خاک سطحی سنجنده های ، SMAP و SMOS پرداخته شد و با ارزیابی مقادیر آماری ریشه میانگین مربعات خطا، ضریب همبستگی و اریبی این نتیجه حاصل شد که ماهواره SMAP با میانگین ضریب همبستگی 0/4925 (R) و میانگین ریشه مربعات خطا 0/0917 (RMSE ) نسبت به دیگر محصولات از دقت بیشتری برخوردار بوده است و این سنجنده بهترین عملکرد را در ایستگاه هاشم آباد با ضریب همبستگی 0/668 و خطای 0/071 داشته است و ضعیفترین عملکرد را نیز در ایستگاه لاهیجان با ضریب همبستگی 0/1255 و خطای 0/1161 داشته است.

سنجش از دور، رطوبت خاک سطحی، SMAP، SMOS، AMSR2