محمد بابائی - دانشجو کارشناسی ارشد، علوم و مهندسی آب، منابع آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران
حامد کتابچی - استادیار، گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران

تبخیر و تعرق به عنوان بزرگترین جز در مصارف آب و دومین جز بزرگ بیلان آب جهانی (بعد از بارش) میباشد که سهم زیادی در بیلان آب دارد و اندازه گیری نرخ تبخیر و تعرق به طور مستقیم بسیار دشوار است و برآورد دقیق از آن می تواند به مدیریت مناسب منابع آب منطقه کمک بکند. ذخایر آب زیرزمینی یکی از اصلی ترین منابع تامین کننده آب شیرین در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران بودهاند. در دهه های اخیر عوامل طبیعی ازجمله تغییرات اقلیمی و عوامل انسانی مانند برداشت بیرویه و عدم مدیریت صحیح، باعث افت سطح آب زیرزمینی و بروز پیامدهای منفی شده است. سهم زیادی از آب چاه های بهره برداری به منظور آبیاری باغات کشاورزی صورت میگیرد و تبخیر و تعرق از آبیاری نیز اهمیت ویژهای در برآورد آب مصرفی را دارا میباشد. در دشت رفسنجان به عنوان یکی از دشتهایی که تنها منبع آب برای کشاورزی از چاه های بهره برداری میباشد، برآورد با توزیع زمانی و مکانی تبخیر و تعرق کمک بسیار زیادی در تدقیق بیلان دشت خواهد داشت.. از بین مدلهای هیدرولوژیکی، مدلهای توزیعی به دلیل اینکه حوضه را سلول بندی نموده و اجزای بیلان آب را در هر سلول محاسبه میکنند، از دقت بالاتری برخوردار هستند. نرخ تبخیر و تعرق در مکان و زمان بسیار متغیر است و امکان اندازه گیری در بسیاری از مناطق وجود ندارد. در راستای ضرورت این مسئله در تحقیق حاضر از مدل توزیعی WetSpass با استفاده از داده های هواشناسی، نقشه کاربری اراضی و داده های چاه های بهره برداری برای آبیاری باغات و مزارع کشاورزی استفاده گردید. مدل برای 8 سال بهصورت ماهانه (1395-1388) اجرا گردید و نتایج حاکی از دقت مناسب مدل در محدوده موردمطالعه با توجه به مطالعات قبلی دارد.

تبخیر و تعرق، آبیاری، باران، مدل توزیعیWetSpass