ابراهیم طالع فاضل - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

کانسار خان سرمه واقع در غرب اصفهان به عنوان یکی از ذخایر مهم در ایالت فلززایی ملایر-اصفهان در میزبان واحد کربناته کرتاسه زیرین (واحد K3)، قرار دارد. در این کانسار گالن، اسفالریت و پیریت فراوانترین کانه های سولفیدی هستند که به همراه دگرسانی های دولومیتی-شدن، سولفیدی و سیلیسی تشکیل شده اند. طبق مطالعات پتروگرافی، دست کم چهار نوع دولومیت به ترتیب شامل دولومیت های ریزبلور خاکستری (Rd1)، متوسط بلور قهوه ای تا قرمز (Rd2)، درشت بلور زین اسبی (Sd) و رگه -رگچه ای تاخیری (Vd)، در سنگ میزبان کانه-زایی تشخیص داده شد. محتوای CaCO3 و MgCO3 در این دولومیت ها به ترتیب بین 5/58 تا wt% 3/61 و بین 6/37 تا wt% 2/40 در تغییر بوده که بیشترین نسبت مولار Ca/Mg در دولومیت های اولیه ریزبلور (متوسط 65/1) و کمترین آن متعلق به دولومیت های رگه ای تاخیری (متوسط 1/1)، است. همچنین، مجموع مقادیر عناصر نادرخاکی (∑REE) در دولومیت ها بین 8/5 تا ppm 9/13 در تغییر است که این میزان در دولومیت های ریزبلور و زین اسبی بیشتر از دولومیت های متوسط بلور و رگه ای، بدست آمد. بر مبنای الگوی توزیع REE بنظر می رسد، دولومیت های ریزبلور از سنگ میزبان کرتاسه زیرین شکل گرفته اند. همچنین، وجود غنی شدگی نسبی LREE و بویژه La در دولومیت های زین اسبی و رگه ای گویای تشکیل این دولومیت ها در شرایط سیال به سنگ بالا و ارتباط آنها با رخداد کانه زایی سولفیدی در کانسار خان سرمه است.

ژئوشیمی دولومیت, کانی سازی سولفیدی, سرب و روی, سیال گرمابی, خان سرمه