رحیم کدخدائی ایلخچی - پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
بیژن نوری - شرکت نفت فلات قاره ایران، تهران، ایران

سازندهای کربناته دالان بالایی و کنگان با سن پرمین پسین- تریاس پیشین به عنوان سنگ مخزن اصلی گازی در برخی میدان­های خلیج­فارس محسوب می­شوند. رخساره­های کربناته در این سازندها که در ارتباط با زیرمحیط­های پشته سدی، لاگون و پهنه کشندی هستند در یک محیط رمپ کربناته در شرایط آب و هوایی گرم و خشک گسترش پیدا کرده­اند. سامانه روزنه­ها در این سازندها تحت تاثیر بافت رسوبی اولیه و دیاژنز، کنترل قابل­توجهی بر ویژگی­های مخزنی آن­ها دارد. در این مطالعه با هدف بررسی تاثیر این عوامل بر کیفیت مخزنی سازندهای مذکور در میدان لاوان­، واحدهای جریانی هیدرولیکی شناسایی و تفکیک شدند. با بررسی ارتباط بین واحدهای جریانی تفکیک ­­شده و مشخصه­های رسوبی و دیاژنزی آن­ها، سامانه روزنه­های رخساره­های مخزن در چهار دسته با مقادیر تخلخل و تراوایی بالا، پایین، حدواسط و تخلخل بالا-تراوایی پایین تقسیم­بندی شدند. نتایج نشان می­دهد که فرآیندهای دیاژنزی مانند انحلال، سیمانی­شدن­، دولومیتی­شدن و در مواردی شکستگی با توجه با مشخصه­های بافتی اولیه، تاثیر بسزایی بر توزیع سامانه روزنه­ها درون انواع ­رخساره­های مخزن و ویژگی­های مخزنی آن­ها دارند. چنانچه فرآیند سیمانی­شدن گسترده توسط انیدریت و ­کلسیت بطور عمده در رخساره­های دانه­پشتیبان در جهت کاهش شدید کیفیت مخزنی و فرآیند انحلال با ایجاد تخلخل­های قالبی و حفره­ای در جهت تغییر سامانه روزنه­ها، بهبود و یا افزایش کیفیت مخزنی عمل نموده­اند. در بخش­هایی از مخزن فرآیند دولومیتی­شدن با ایجاد تخلخل­های بین­بلوری و فرآیند شکستگی بویژه در رخساره­های مادستونی کیفیت مخزنی را بهبود بخشیده­اند.

رخساره های کربناته, دیاژنز, سامانه روزنه ها, واحدهای جریانی, کیفیت مخزنی