محمدعلی طاهری نژاد - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن، دانشکده تربیت مدرس قرآن کریم مشهد
زینب شیشه چی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

جامعیت یکی از مباحث مهم علوم قرآن بوده و تالیفات متعددی پیرامون آن صورت گرفته است. بحث مهم و قابل توجه این تالیفات، به چگونگی پاسخگویی قرآن به نیازها واینکه چه میزان از مسائل زندگی دنیوی و اخروی بشر در قرآن پاسخ داده شده (قلمرو جامعیت) اختصاص می یابد. اما در بسیاری از این آثار دو عبارت رایج جامعیت دین و جامعیت قرآن در عین تفاوت معنایی و محتوایی، مترادف با یکدیگر به کار برده شده و یا به 1تفاوت آن دو و در نتیجه تاثیری که هر کدام از این عبارات بر قلمرو جامعیت خواهند گذاشت، توجهی نشده است. بر این اساس سوال اصلی این پژوهش درباره جامعیت قرآن و یا جامعیت دین است پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به دستهبندی آیات و روایات پرداخته تانشان دهد مصدر و منبع جامعیت بر اساس مخاطب آن متفاوت است. به این معنی که ذات قرآن از حیث وجودی و عینی، جامع بوده و قابلیت پاسخگویی به نیازهای بشر را دارد و به همین علت برای مخاطبان حقیقی اش (معصومان) که به تمام مفاهیم و آموزه های آن دسترسی دارند، جامعیت قرآن محقق خواهد شد. اما غیر معصومان به علت کاستی در فهم معارف قرآن به تبیین و توضیح معصوم نیازداشته و جامعیت قرآن برای ا یشان بدون رجوع به روایات و سنت محقق نخواهد شد درنتیجه برای چنین افرادی جامعیت دین به معنای قرآن به همراه سنت مطرح خواهد شد

جامعیت قرآن،جامعیت دین،سنت،منابع جامعیت ازنظراندیشمندان