کمبود و پراکنش نامناسب بارندگی مهمترین محدودیت برای رشد گیاهان در مناطق خشک می باشد. استفاده از مواد اصلاح کننده خاک، یکی از روش­های گوناگونی است که در مناطق خشک، با هدف کاهش تنش خشکی، مورد استفاده قرار می­گیرد. به منظور ارزیابی تاثیر سه نوع ماده اصلاح کننده خاک و تنش خشکی بر ویژگی­های رشد و نمو گیاه اشنیان، پژوهشی به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در 12 تکرار انجام شد. در این تحقیق سه سطح برای هر یک از مواد، استاکوزورب (صفر، 1 و 3 گرم در لیتر خاک)، زئولیت (صفر، 10 و 15 درصد وزنی) و پلی الکترولیت آنیونی جهت تثبیت خاک (صفر، 05/0 و 07/0 درصد وزنی)، در نظر گرفته شد. تیمار آبیاری قبل از 4 برگی شدن نهال­ها اعمال نشد و آبیاری همه گلدان­ها، هر 3 روز یکبار انجام شد. پس از این مرحله سه سطح آبیاری (4، 8 و 10 روز یکبار) برای نهال­ها در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که به غیر از تاثیر منفی فراجاذب استاکوزورب بر درصد سبز شدن بذر اشنیان از سطح گلدان، هر سه ماده در شرایط تنش خشکی بر ویژگی­های رشدی گیاه اشنیان، تاثیر مثبت داشتند، به طوری که 10 درصد وزنی زئولیت باعث افزایش معنی­دار درصد سبز شدن بذر نسبت به تیمار شاهد (خاک فاقد مواد اصلاح کننده) ­گردید. اکثر شاخص­های رشدی گیاه اشنیان در تیمارهای 10 درصد وزنی ماده معدنی زئولیت (کلینوپتیلولایت)، 1گرم استاکوزورب در لیتر خاک و 07/0 درصد وزنی پلی­الکترولیت و آبیاری 8 روزه با تیمار شاهد (خاک بدون مواد اصلاح کننده و آبیاری 4 روزه) اختلاف معنی­دار نداشت. با توجه به تاثیر مثبت بر ویژگی­های رشدی گیاه، فراوانی طبیعی در ایران، استخراج آسان و در نهایت قیمت اقتصادی زئولیت کلینوپتیلولایت، به­کارگیری این ماده معدنی می­تواند گامی موثر جهت کاهش تنش خشکی در فرایند رشد گیاهان در مناطق خشک و توسعه پایدار در کشور باشد. 

استاکوزورب, زئولیت, کلینوپتیلولایت, پلی الکترولیت آنیونی, اشنیان