بررسی برهمکنش تلقیح کودهای بیولوژیک و نیتروژن بر رشد و عملکرد سویا تحت شرایط کنترل و عدم کنترل علف هرز

سابقه و هدف تلقیح گیاهان زراعی با قارچ مایکوریزا و باکتری های محرک رشد به دلیل فوائد زیاد (از جمله افزایش سطح ریشه و تثبیت نیتروژن) باعث افزایش رشد می شوند، همچنین نیتروژن به دلیل نقش اساسی که در رشد و نمو گیاه زراعی دارد به طور مستقیم باعث افزایش عملکرد دانه در گیاهان زراعی می شود. از طرف دیگر افزایش رقابت بین گیاه زراعی و علف هرز و کاهش دسترسی گیاه زراعی به منابع باعث کاهش عملکرد دانه می شود، بنابراین این آزمایش با هدف بررسی برهمکنش تلقیح قارچ مایکوریزا، رایزوبیوم و کاربرد کود نیتروژنه بر خصوصیات سویا در شرایط وجین و عدم وجین علف هرز انجام شد. مواد و روش ها این آزمایش در سال 1395 در شهرستان علی آباد کتول انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: 1- مبارزه با علف های هرز در دو سطح کنترل کامل علف های هرز و عدم کنترل، 2- کاربرد کود بیولوژیک در چهار سطح عدم مصرف (شاهد)، تلقیح بذرها با باکتری Bradyrhizobium japonicum، تلقیح بذرها با قارچ مایکوریزا گونه Glomus mosseae و تلقیح همزمان با مایکوریزا و رایزوبیوم و 3- کاربرد کود نیتروژن (خالص) از منبع کود اوره در سه سطح صفر (شاهد)، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار بود. یافته ها نتایج این آزمایش نشان داد اثر کود بیولوژیک و اثر متقابل علف هرز و کود شیمیایی بر حداکثر شاخص سطح برگ سویا معنی-دار بود. بدین صورت که با افزایش کاربرد کود نیتروژن در حالت وجین و عدم وجین علف های هرز حداکثر شاخص سطح برگ افزایش پیدا کرد، اما این افزایش در هنگام وجین علف های هرز بیشتر بود. همچنین نتایج این آزمایش نشان داد، اثر کود بیولوژیک، کود نیتروژنه و وجین علف های هرز بر اجزای عملکرد و عملکرد دانه سویا معنی دار بود، به طوری که با افزایش کاربرد کود نیتروژنه، تلقیح با کود بیولوژیک و وجین علف های هرز تعداد غلاف در بوته، وزن صد دانه و تعداد دانه در بوته افزایش پیدا کرد. عملکرد دانه با وجین علف های هرز 2/22 درصد افزایش پیدا کرد و با کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن خالص 3/16 درصد به عملکرد دانه نسبت به حالت شاهد اضافه شد. تلقیح با قارچ مایکوریزا و رایزوبیوم نیز به ترتیب باعث افزایش 6/8 و 2/13 درصدی عملکرد دانه نسبت به حالت شاهد شدند. نتیجه گیری به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد بهبود شرایط رشد برای گیاه سویا (وجین علف هرز و کاربرد کود نیتروژن و بیولوژیک) باعث می شود سطح برگ و تجمع ماده خشک در طی فصل رشد افزایش یابد. این افزایش در سطح برگ و تجمع ماده خشک باعث افزایش در اجزای عملکرد سویا شده و در نهایت عملکرد دانه را افزایش داد.

Keywords:

سویا , وجین , کود اوره , اجزای عملکرد دانه , حداکثر سطح برگ