رقیه جهدی - دانشجوی دکتری جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
علی اصغر درویش صفت - استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
وحید اعتماد - استادیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

جنگلهای شمال ایران در معرض افزایش آتش سوزیها در سالهای اخیر بوده است. سطح و شدت این آتش سوزیها به میزان زیادی وابسته به تیپ مواد سوختنی و تغییرپذیری مکانی آن در یک سیمای سرزمین است. توسعه روشهای دقیق برای ارزیابی مشخصات ماده سوختنی و پیشبینی احتمال وقوع آتش سوزیها در سیماهای سرزمین ناهمگن برای مدیریت و پیشگیری آتش سوزی بسیار مهم است. اهداف این مطالعه، تهیه نقشه تیپ ماده سوختنی در مقیاس محلی و شبیه سازی رفتار آتش آنها است. گستره مکانی تیپهای ماده سوختنی مختلف جنگل توشی در سیاهکل با توپوگرافی و پوشش گیاهی ناهمگن، با استفاده از پیمایش زمینی تعیین شد. با استفاده از قابلیتهای پایگاه داده مکانی GIS، شبیه ساز سطح آتش FARSITE برای مدل سازی گسترش و رفتار بالقوه آتش سوزی سطحی استفاده شد. چهار تیپ ماده سوختنی مختلف (علفزار، علف- درختچه زار، جنگل طبیعی و جنگلکاری) در منطقه مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. تیپ های ماده سوختنی توسعه یافته با نمونه برداری زمینی و داده جمع آوری شده در شبیه سازFARSITE وارد شد. نتایج شبیه سازی نشان داد که تیپ ماده سوختنی برای درختچه زارها و جنگلهای طبیعی بلندترین طول شعله، زیادترین شدت خط آتش و بیشترین انتشار گرما در واحد سطح را ارائه کرد. تیپ ماده سوختنی برای علفزارها سریعترین نرخ گسترش سطحی و مدل ماده سوختنی برای جنگلکاری شدت آتش کمتر را ارائه کرد. این نقشه های رفتار آتش محصول نهایی است که میتواند به شکل کاملا عملیاتی توسط مسئولان محلی مدیریت آتش بدون پردازش بیشتر برای برنامه ریزی و اقدام پیشگیرانه موثر آتش سوزی مورد استفاده قرار گیرد.

تیپ ماده سوختنی, گسترش و رفتار آتش جنگل, شبیه ساز سطح آتش, شدت آتش, مدیریت آتش