ذینفعان و معیارهای شناسایی آنان در مدیریت منابع طبیعی (مطالعه موردی: جنگل های استان گلستان)

از عوامل مهم موفقیت در برنامه ریزی و تصمیم گیری مدیریت منابع طبیعی توسط سیاست گذاران و مدیران این عرصه ها به ویژه عرصه های جنگلی شمال کشور، شناسایی ذینفعان و معیارهای مربوط است. در دو دهه اخیر تحقیقات زیادی درجهت دست یابی به چنین هدفی صورت گرفته است، ولی ویژگی های مربوط به هر منطقه ضرورت تکرار بررسی ها و دست یابی به یک نتیجه احتمالا مطلوب را ایجاب می کند. این بررسی با طراحی پرسش نامه در قالب طیف لیکرت و طرح گویه هایی با گزینه های ارجحیت پنج گانه در رسیدن به معیارهای موثر برای شناسایی ذینفعان و تعیین افراد یا گروه های ذینفع انجام شد. پاسخ دهندگان تعداد 250 نفر از افراد مختلف روستانشین، کشاورز، دامدار، گردشگر، کارشناس، اساتید، بهره بردار، مجریان طرح ها و غیره بودند. روایی پرسش نامه طبق نظر کارشناسان و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ 811/0 در حد قابل قبول بوده است. نتایج نشان می دهد سه معیار اصلی برای شناسایی ذینفعان تعیین کننده اند که شامل: سکونت، بهره برداری و نگرش و طرفداری افراد نسبت به حفاظت و حمایت از منابع هستند. این سه معیار نوزده زیرمعیار را در بر می گیرند. برای شناسایی ذینفعان نیز از بین ذینفعان نوزده گانه، هفت گروه مختلف مانند: بهره برداران، کارشناسان، کشاورزان، اساتید و صاحب نظران، دامداران، گردشگران و NGOs شناسایی شده اند. نتایج حاصل مکمل یافته های محققان دیگر است که بر ضرورت در نظر گرفتن ذینفعان و معیارهای مرتبط در مدیریت عرصه های جنگلی منطقه مورد بررسی تاکید دارد. یافته های این تحقیق در کاهش چالش های موجود مدیریت منابع طبیعی و به ویژه جنگل ها و افزایش تعامل و همکاری بخش های مختلف نقش مهمی خواهد داشت.

Keywords:

ذینفعان , معیارهای شناسایی , بهره برداری , طیف لیکرت , مدیریت جنگل