فرزام توانکار - استادیار دانشکده علوم جنگل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خلخال
امیر اسلام بنیاد - دانشیار علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعه سرا

به حد اقل رساندن ضایعات چوب در بهره برداری از جنگل ها اهمیت اقتصادی دارد. در این پژوهش حجم و مشخصات مازاد مقطوعات بهره برداری در پارسل 237 به مساحت 41 هکتار از جنگل های کوهستانی راشستان ناو اسالم مورد بررسی قرار گرفت. این پارسل به شیوه جنگل شناسی تک گزینی و روش بهره برداری گرده بینه کوتاه و بلند مدیریت می شود. برای برآورد حجم، وزن و کیفیت مازاد مقطوعات داخل پارسل از طرح نمونه برداری منظم تصادفی با استفاده از 20 خط نمونه 100 متری و برای محاسبه حجم هر قطعه مازاد مقطوعات از رابطه هوبر استفاده شد. حجم، وزن و تعداد مازاد مقطوعات باقی مانده در عرصه پارسل بعد از عملیات بهره برداری به ترتیب 6/3 مترمکعب، 5/2 تن و 233 قطعه چوب در هکتار برآورد شد. میانگین های حجم، وزن، طول و قطر میان قطعات به ترتیب حدود 02/0 مترمکعب، 15 کیلوگرم، 5/1 متر و 10 سانتی متر به دست آمد. حدود 65 درصد حجم مازاد مقطوعات را چوب هایی با کیفیت درجه یک بدون پوسیدگی و گره تشکیل می دهد. نسبت حجم مازاد مقطوعات باقی مانده در عرصه پارسل به تعداد درختان قطع شده 58/0 مترمکعب است. این نسبت برای قطع هر 100 سیلو درختان نشانه گذاری شده 17 مترمکعب است. همچنین مقدار حجم مازاد مقطوعات به ازای قطع هر 100 سانتی متر قطر برابر سینه درختان 08/1 مترمکعب است. این مقدار مازاد مقطوعات باقی مانده در پارسل قابل ملاحظه بوده و قابل استفاده در صنایع چوب هستند. بنابراین خارج کردن آن ها می تواند ارزش اقتصادی داشته باشد.

بهره برداری جنگل, مازاد مقطوعات, برآورد حجم, روش خط نمونه, جنگل ناو