وهب اسدی - پژوهشکده ملی کشمش و انگور
منصور غلامی - دانشگاه بوعلی
نوشین کاظمی - گروه باغبانی، دانشگاه تبریز
موسی رسولی - عضو هیات علمی دانشگاه ملایر

سابقه و هدف: در اغلب درختان میوه با وجود تبدیل نشدن همه گل ها به میوه، میزان باردهی بیش از توان درخت می باشد و این امر باعث کاهش کیفیت محصول و کاهش عمر درخت می گردد. در حالی که در بسیاری از درختان میوه تبدیل 5 تا 15 درصد از گل ها به میوه منجر به تولید اقتصادی می گردد. باید تلاش کرد تا اندازه و کیفیت میوه تولید شده سازگار با شرایط فروش در بازار باشد. هدف از علم باغبانی به حد مطلوب رساندن بارآوری سالانه و تولید محصول در سراسر طول عمر باغ می باشد. این پژوهش برای بررسی تاثیر چند تنک کننده معدنی و یک تنظیم کننده زیستی بر ویژگی های کمی و کیفی میوه شلیل رقم شبرنگ و مقایسه آن با تنک دستی گل و میوه صورت گرفت. مواد و روش ها: آزمایش در سال 1393-1392 در یک باغ تجاری در شهرستان سمیرم به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 15 تیمار و 5 تکرار انجام شد. تیمارها شامل سه ترکیب گوگرد- آهک (6درصد، 8 درصد و دوبار کاربرد 6 درصد)، آمونیوم تیو سولفات (20، 25 میلی لیتر بر لیتر و دوبار کاربرد 20 میلی لیتر بر لیتر) و تنظیم کننده آپوجی (300، 450 میلی گرم در لیتر و دوبار کاربرد 300 میلی گرم در لیتر) و دو تیمار تنک دستی گل در مرحله 80-70 درصد گلدهی و تنک دستی میوه چهار هفته پس از مرحله تمام گل بود. تیمارهای دو بار کاربرد در دو مرحله 40-30 درصد گلدهی و سپس در 80-70 درصد گلدهی به صورت محلول پاشی اعمال گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که تمام تیمارها روی صفات مورد بررسی در سطح یک درصد تاثیر معنی دار داشت. تیمارها باعث کاهش تشکیل میوه شدند به طوری که در تیمار تنک دستی گل، دوبار مصرف آمونیوم تیو سولفات 20 میلی لیتر در لیتر و دوبار مصرف گوگرد آهک 6درصد میزان تشکیل میوه تا 50 درصد کاهش یافت. تنک دستی گل از نظر اندازه (32/113 سانتیمتر مکعب) و وزن (34/151 گرم) میوه بهترین تیمار بود و بیشترین عملکرد مربوط به شاهد (42/90 کیلوگرم در درخت) بود و کمترین آن مربوط به تیمار تنک دستی میوه (04/64 کیلوگرم در درخت) بود. راندمان عملکرد در تیمار شاهد (32/3) بیشتر از سایر تیمار ها بود و کمترین مقدار آن مربوط به تیمار دوبار مصرف گوگرد آهک 6درصد (99/1) و آپوجی دوبار مصرف 300 میلی گرم در لیتر (01/2) بود. از نظر صفات کیفی بیشترین مواد جامد محلول در تیمار تنک دستی گل (49/17درصد) و سپس میوه (53/16درصد) ثبت گردید و پس از آن بهترین نتایج در تیمارهای دوبار مصرف ترکیبات تنک کننده بدست آمد. بیشترین اسید کل در تیمار گوگرد آهک 6درصد (88/4 میلی گرم در 100 میلی لیتر آب میوه) ثبت شد و از نظر شاخص رسیدگی بیشترین شاخص مربوط به تنک دستی گل (26/4) بود. بیشترین میزان سطح برگ در تیمار دوبار مصرف غلظت 20 میلی لیتر بر لیتر ATS (42/70 سانتیمتر مربع) و دوبار مصرف اوره 4درصد (18/69 سانتیمتر مربع) بود و کمترین میزان سطح برگ در شاهد (81/55 سانتیمتر مربع) ثبت گردید. شاخص کیفی رنگ میوه در تیمار تنک دستی گل (74/4) از سایر تیمار ها بیشتر بود و کمترین رنگ میوه مربوط به تیمار گوگرد آهک 6درصد (38/3) بود. نتیجه گیری: تنک دستی تنک منظم تر، میوه های بزرگتر، پر رنگ تر و با قند بالاتر حاصل کرد. همچنین نتایج تنک دستی گل بهتر از تنک دستی میوه بود. براساس نتایج به طور کلی استفاده دو مرحله ای ترکیبات، اثرات مناسب تری بر صفات کمی و کیفی میوه ایجاد کرد. ترکیب گوگردآهک در تیمار 8درصد و دوبار مصرف 6درصد مقداری سوزانندگی برگ ایجاد کرد.

شلیل, گوگرد-آهک, آمونیوم تیو سولفات, آپوجی, اوره