یحیی مشاهیری - کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان
معظم حسن پور اصیل - دانشگاه گیلان. گروه علوم باغبانی

سابقه و هدف: نرگس یکی از مهم ترین گیاهان پیازی زینتی در مناطق معتدله می باشد که به عنوان گل بریدنی و گیاه گلدانی مورد استفاده قرار می گیرد و افزون بر این، این گل در سطح وسیعی برای زیبا سازی محیط زندگی در باغ ها، پارک ها و چشم انداز ها کشت می شود (14). ماندگاری کم گل شاخه بریدنی نرگس بعد از برداشت و پژمردگی سریع گلبرگ های آن یکی از عوامل محدود کننده در نگهداری و فروش این گل بعد از برداشت می باشد، به طوری که گل های تازه برداشت شده نرگس عمر کوتاهی حدود 8-4 روز دارند (6). پیری گل ها بعد از برداشت یکی از محدودیت های عمده در تولید بسیاری از گل های شاخه بریدنی می باشد، هر عاملی که چنین فرآیندهای تخریبی و فیزیولوژیکی را غیر فعال یا آن ها را به تاخیر اندازد، می تواند سبب بهبود ماندگاری گل های شاخه بریده گردد (12). تولید گل های شاخه بریدنی با کیفیت مناسب و ماندگاری طولانی یکی از فعالیت های اقتصادی مورد توجه فعالان این صنعت می باشد (2). پژوهش های گذشته در صدد افزایش کیفیت و کمیت تولید گل های شاخه بریدنی و گیاهان زینتی بودند که در این بین، تنظیم کننده های رشد گیاهی دارای اهمیت ویژه ای بوده که از مهم ترین آن ها می توان به اثرات مثبت جیبرلین ها اشاره کرد (10). هیومیک اسید نیز ترکیب پلیمری طبیعی است که می تواند به صورت مستقیم به عنوان ترکیبات شبه هورمونی جیبرلیک اسید، اکسین و سایتوکینین و یا غیر مستقیم از طریق افزایش جذب و نقل و انتقال عناصر غذایی در داخل گیاه سبب بهبود کیفیت و ماندگای گیاهان زینتی گردد (20). تحقیق حاضر با هدف بهبود ماندگاری گل شاخه بریدنی نرگس رقم ژرمن و تعیین غلظت مناسب جیبرلیک اسید و هیومیک اسید انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر جهت بررسی اثرات جیبرلیک اسید و هیومیک اسید بر شاخص های مختلف رشد و ماندگاری گل نرگس بر اساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور و 12 تیمار و با سه تکرار اجرا شد و در هر تکرار پنج گلدان در نظر گرفته شد که در هر گلدان یک پیاز کشت گردید و در مجموع 180 گلدان کشت شد. فاکتور اول جیبرلیک اسید در چهار سطح که شامل: صفر (تیمار شاهد)، 150، 300، 450 پی پی ام بود و هیومیک اسید به عنوان فاکتور دوم، با سه سطح شامل: صفر (تیمار شاهد )، 250 و 500 پی پی ام در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمار جیبرلیک اسید بر طول ساقه گل دهنده، مواد جامد محلول و شاخص ثبات غشای سلولی اختلاف معنی داری با شاهد داشت (جدول 2). تیمارهای جیبرلیک اسید و هیومیک اسید به صورت جداگانه اختلاف معنی داری بر ماندگاری گل شاخه بریدنی و وزن تر نسبی گل نرگس داشتند. همچنین هیومیک اسید باعث افزایش قطر ساقه گل دهنده و میزان کلسیم ساقه شد. بیشترین طول برگ نیز مربوط به اثر متقابل تیمارهای جیبرلیک اسید 300 پی پی ام و هیومیک اسید500 پی پی ام بود. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر نشان داد که با توجه به صفات مورد بررسی استفاده از غلظت های جیبرلیک اسید 300 پی پی ام و هیومیک اسید 500 پی پی ام بهترین تیمار بود که توانست ماندگاری گل و صفات مورد بررسی در این پژوهش را بهبود بخشد.

واژه های کلیدی: شاخص ثبات غشای سلولی, کلسیم ساقه, میزان جذب آب, مواد جامد محلول, وزن تر نسبی