شیرین تقی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی، دانشگاه لرستان
عبداله احتشام نیا - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه لرستان

سابقه و هدف: علی رغم تحقیقات گسترده ای که در زمینه اصلاح گیاهان زینتی با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیک، بیوشیمیایی و مولکولی انجام شده است، اما در مورد گل داوودی تنها چند گزارش در زمینه بررسی تنوع ژنتیکی با نشانگرهای مورفولوژیک و مولکولی ارائه شده است. بنابراین نیاز به شناسایی بیشتر ژرم پلاسم گل داوودی به ویژه در ارقام و نمونه های موجود در ایران حائز اهمیت است. این مطالعه به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 15 رقم گل داوودی بر اساس صفات ریخت شناختی و انتخاب ارقام سازگار با منطقه خرم آباد انجام شد. مواد و روش: این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان به اجرا درآمد. صفات کمی شامل ارتفاع ساقه، طول دمبرگ، طول برگ، عرض برگ، تعداد شاخه های جانبی گیاه، نسبت طول به عرض برگ، قطر غنچه، قطر دیسک، تاریخ گلدهی، تعداد گلچه زبانه، قطر شاخه، تعداد گل، نسبت طول برگ به طول دمبرگ و غیره با توجه به دیسکریپتور مربوطه اندازه گیری شدند. تمامی صفات در مرحله باز شدن کامل اولین گل اندازه گیری و جهت ارزیابی ویژگی های برگ از 10 برگ بالغ میانی در هر بوته استفاده شد. یافته ها: بر اساس تجزیه واریانس داده ها اکثر صفات مورد بررسی در ارقام دارای تفاوت معنی دار (01/0 (P≤ بودند. نتایج همبستگی نشان داد که بین صفت تعداد گل در بوته با صفات تعداد شاخه فرعی، قطر شاخه اصلی و گستردگی بوته همبستگی مثبت و معنی-داری وجود دارد. هم چنین بالاترین همبستگی منفی و معنی دار (82/0-=r) بین نسبت طول به عرض برگ و سطح برگ مشاهده گردید. بر پایه ی نتایج به دست آمده از تجزیه به مولفه ها، شش مولفه اصلی و مستقل با مقادیر ویژه بزرگ تر از یک در مجموع توانستند 5/82 درصد از واریانس کل را توجیه کنند. مولفه اول، 4/27 درصد از واریانس کل را توجیه نمود. تجزیه خوشه ای ارقام در فاصله اقلیدسی 24/63-، به دو گروه اصلی تقسیم بندی شدند. ارقام ʼدیلاʻ، ʼافشانʻ، ʼالیکاʻو ʼیاسمینʻ در گروه اول از لحاظ صفات برگی بیشترین تشابه را با هم داشتند. ارقام ʼاورانʻ، ʼتابان3ʻو نادیا2ʻ با بیشترین ارتفاع شاخه از بقیه ارقام متمابز شدند. نتیجه گیری کلی: بر اساس نتایج در بین صفات مورد مطالعه اندازه برگ، طول دمبرگ و شاخه، تعداد انشعاب و تعداد گل در بوته مهم ترین صفات برای تشخیص تنوع ارقام داوودی بودند. با به کار گیری برخی از ارقام متعلق به کلاستر اول با تعداد گل زیاد و ارقام موجود در کلاستر دوم با ارتفاع شاخه بیشتر به عنوان والد می توان چرخه جدیدی از به نژادی گل داوودی را آغاز نمود.

تجزیه خوشه ای, صفات مورفولوژیک, گل داوودی