نقش طراحی شهری در بهبود کیفیت زندگی شهروندان از طریق ارتقا امنیت در پدیده اسکان غیررسمی (نمونه موردی محله شیرآباد زاهدان)

رشد شهرنشینی به ویژه از طریق مهاجرت در کشورهای در حال توسعه به گونه ای است که این شهرها از تامین مسکن مناسب برای شهروندان خود باز مانده اند و به همین دلیل پدیده اسکان غیر رسمی شکل جدیدی در چهره ی شهر بوجود آورده است. این پدیده، تجلی فقدان برآورده شدن نیاز مسکن اقشار کم درآمدی است که در فضای رسمی و برنامه ریزی شده شهر جایی ندارند و در فرار از محدودیت های قانونی خارج از توان خود، به برپایی سکونتگاه های نابسامان در حاشیه ی شهر می پردازند و شامل خانوارهایی می شود که در محدوده ی فیزیکی و اقتصادی شهر زندگی می کنند ولی هنوز جذب نظام شهری نشده اند. این سکونتگاه ها از نظر اشتغال، امنیت، سکونت، بهداشت، خدمات عمومی در شرایطی نامطلوب به سر می برند. ناحیه شیرآباد زاهدان نمونه ی کاملی از این نوع سکونتگاه هاست. مشکل عمده سکونتگاه های غیررسمی که از آن بعنوان کلید حل سایر مشکلات نام برده می شود، مساله کمبود امنیت است. امن سازی فضاهای شهری یکی ازضرورت های اساسی هر شهر مطرح می شود. با توجه به مشکل ذاتی که سکونتگاه های غیر رسمی در زمینه امنیت فضاهای شهری با آن مواجه اند، شناسایی اصول و معیارهای طراحی شهری و طراحی محیطی درطراحی فضاهای سکونتی امن، به منظور ارتقا امنیت، اصلی ترین هدف این پژوهش قرار گرفته است. اطلاعات این پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای جمع آوری شده است و با روش توصیفی – تحلیلی به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده است. توجه به اصول طراحی شهری در ایجاد امنیت بر اساس استانداردها و دستورالعمل ها می تواند منجر به افزایش کیفیت سکونتگاه غیر رسمی، افزایش امنیت و در نهایت بهبود شرایط محیطی این سکونتگاه ها شود. در این پژوهش سعی شده است تا با مطالعه تجربیات و نظریه ها راهکارهایی برای بهبود امنیت در محله شیرآباد ارائه شود.

Keywords:

سکونتگاه های غیر رسمی , طراحی شهری , کیفیت زندگی , امنیت شهری , شیرآباد