سیاوش پیرعلیلو - دانشجوی دکترای ژئوتکنیک دانشگاه تبریز

در شهر های پر جمعیت مسیر تونلهای مترو به ناچار از زیر و یا از جوار سازه های موجود و ساختمان های خدماتی دولتی و خصوصی موجود عبور می کند که در بعضی موارد فاصله بین تاج تونل و پی ساختمانها ی موجود بسیار کم می باشد و سازه ها قبلا بدون پیشبینی های لازم جهت احداث خط مترو و امثال آن احداث شده است. در صورتی که حفاری تونل با کنترل و پیش بینی های لازم انجام نگیرد باعث ایجاد جابجاییها و تغییر شکلهایی در سطح زمین شده و آسیب های سازه ای بر ساختمانهای اطراف وارد می کند. در این تحقیق پس از بررسی نشست سطح زمین ناشی ازپائین آمده ارتفاع سطح آبهای زیرزمینی قبل و بعد از احداث تونل مترو با استفاده از روش تحلیل عددی و محاسبه میزان جابجاییها ناشی از نشست و آسیب های احتمالی مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعه موردی بررسی عددی حفاری تونل خط 2 تبریز (فاصله ایستگاه قدس تا چهارراه قدس) در نظر گرفته شده است در این مورد بررسی اثر زهکشی آبهای سطحی و کاهش سطح آنها فاصله مابین سازه ها و تاج تونل از اهمیت زیادی برخوردار است . برای انجام تحلیلهای عددی از نرم افزارPLAXIS 3D TUNNELاستفاده شده است. نتایج حاصل از مدل سازی عددی نشان می دهد که با زهکشی آبهای زمین اطرف تونل وکنترل آبهای سطحی و ساختمان وافزایش سطح مقطع پی ساختمان های که بعدا احداث می شوند نشست پی آن ها کمتر و یکنواخت تر خواهد بود , وبررسی های نشست سطحی نشان می دهد که با افزایش عمق تونل نیز ، نشست های محاسبه شده به روش عددی نیز کاهش پیدا می کند و محدوده کانتور های تاثیر حفاری نیز بیشتر می شود در ضمن بعد محاسبه نشست ها در روندکار حفاری تونل با دستگاهTBMکه با پیش بینی های لازم و کنترل آبهای سطحی وکمترین نشست را انتخاب نموده و جهت اجرای آن پیشنهاد داده شده است

حفاری تونل مترو، نشست سطحی،کاهش ارتفاع آبهای سطحی ، نرم افزارTBM ،Plaxis 3D Tunnel