محمد حسن پورصدقی - استادیار گروه علوم زمین، دانشگاه تبریز
زهرا لطفی - دانشجوی کارشناسی ارشد تکتونیک، دانشگاه تبریز

کشور ایران در یکی از نواحی لرزه خیز جهان، کمربند آلپ - هیمالیا قرار دارد. همچنین شمال غرب ایران جزء مناطق بسیار فعال، با احتمال زمین لرزه های شدید (بیش از 6 ریشتر ) طبقه بندی شده است. معدن مس سونگون در استان آذربایجان شرقی و بین طولهای جغرافیایی 46° 39´ تا 46°43´ شرقی و عرض های جغرافیایی 38° 39´ تا 38°42´ شمالی و فاصله 130 کیلومتری شهر تبریز واقع شده است. در گستره مورد مطالعه، گسل شمال تبریز به دلیل خصوصیات لرزه خیزی منحصر به فرد و تاریخچه جنبش آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سوابق تاریخی گسل شمال تبریز حاکی از رخداد زمین لرزه های تاریخی بزرگ همراه با گسلش سطحی بوده است. لذا به منظور افزایش ضریب ایمنی در برابر زلزله، لازم است در طراحی سازه های عمرانی، برآورد پارامترهای جنبش ناشی از فعالیت گسل محاسبه شود. در این پژوهش تحلیل خطر زمین لرزه برای معدن مس سونگون، با تعیین 18 چشمه پهنهای بالقوه زمین لرزه در محدوده 200 کیلومتری معدن، به روش احتمالاتی انجام شد. بدین منظور ابتدا با استفاده از نرم افزار Zmap(6.0) ، پارامترهای لرزه خیزی Mc ، a(value) و b(value) و سپس مقادیر λ، β و M(max) با نرم افزار Kijko(2012) برای منطقه مورد مطالعه و هر یک از چشمه ها به صورت جداگانه محاسبه شد که مقادیر آنها برای منطقه مورد بررسی به ترتیب 4/5، 6/24، 0/877، 0/65، 1,82 و 7/55 به دست آمد. در نهایت بیشینه شتاب حاصل از جنبش زمین (PGA) با به کارگیری نرم افزار EZ-Frisk (7.65) برای چشمه های لرزه ای گستره مورد مطالعه، در دوره بازگشتهای 50، 475 و 2475 سال محاسبه و منحنی خطر زمین لرزه برای PGA روی سنگ بستر با 5% درصد میرایی برای مولفه افقی تهیه شد که مقدار آن برای منطقه مورد مطالعه برای دوره بازگشت 475 سال، برابر با 0/35 می باشد.

تحلیل خطر احتمالاتی، پارامترهای لرزه خیزی، بیشینه شتاب زمین، EZ-frisk، معدن مس سونگون.