عاطفه مقبلی - کارشناس ارشد سازه های آبی، دانشکده کشاورزی، بخش علوم و مهندسی آب، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران،
سیدرضا هاشمی نژاد - دکترای سازه های هیدرولیکی، دانشکده فنی، بخش عمران، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران،
محمدجواد خانجانی - استاد تمام، دانشکده فنی، بخش مهندسی عمران، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران،

معضل رسوبگذاری در مخزن سدها همواره به عنوان مهمترین عامل در کوتاه شدن عمر مفید سدها مطرح بوده است. سدهای مخزنی زیادی به دلیل پر شدن از رسوب متروکه شده اند. در دهه های اخیر سیستم هیدروساکشن به طور گسترده برای تخلیه رسوب مورد مطالعه و استفاده قرار گرفته است. از جمله پارامترهای موثر در کارایی این سیستم میتوان به: قطر لوله ساکشن، زاویه دهانه مکش نسبت به سطح رسوب و هد موثر اشاره نمود. در این پژوهش تاثیر این پارامترها بر ابعاد حفره آبشستگی، توسط مدل آزمایشگاهی، بررسی شده. نتایج آزمایشها نشان داد که با افزایش: قطر لوله ساکشن، زاویه دهانه مکش و هد موثر، قطر و عمق حفره آبشستگی افزایش می یابد. این افزایش طوری بود که با تغییر قطر لوله ساکشن از 1/1 به 2/2 سانتیمتر (افزایش 100 درصدی )، ماکزیمم قطر و عمق حفره آبشستگی به ترتیب 140 و 275 درصد رشد داشتند. همچنین در این پژوهش دو رابطه برای بیان نسبت نهایی قطر به عمق حفره آبشستگی (Z/r) برحسب پارامترهای بدون موثر بر ابعاد حفره و نیز برحسب عدد فرود ذرات (F0) ارائه شد.

حفره آبشستگی، هیدروساکشن، مدل فیزیکی، مخزن سد، رسوبزدایی.