سید مرتضی سیدیان - هیات علمی
معصومه فراستی - هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه
علی حشمت پور - هیات علمی
ابوالحسن فتح آبادی - هیات علمی

سابقه و هدف: از موضوعات مهم در مهندسی رودخانه تعیین مشخصات آبراهه پایدار شامل عرض، عمق و شیب است که بیش از یک قرن مورد توجه بوده است. طراحی پایدار یک آبراهه در کارهای مختلفی مانند مهندسی رودخانه، کنترل سیل و انتقال آب مورد استفاده قرار می گیرد. آبراهه های پایدار معمولا توسط روابط تجربی که گاهی دقت بسیار کمی دارند طراحی می شود. هدف اصلی این تحقیق ارزیابی دو روش ANFIS و SVM در تخمین مشخصات آبراهه پایدار است. مواد و روش ها: تعداد 325 داده اندازه گیری شده از مشخصات آبراهه های طبیعی و تحقیقات آزمایشگاهی برای آموزش، ارزیابی و آزمایش دو روش ANFIS و SVM مورد استفاده قرار گرفت. سیستم نوروفازی که ترکیب شبکه عصبی با منطق فازی می باشد اولین بار توسط ژانگ 1993 معرفی شد. ماشین بردار پشتیبان در الگوریتم های رگرسیون و طبقه بندی استفاده می گردد. 60% داده ها برای آموزش، 20% برای ارزیابی و 20% باقیمانده برای آزمایش استفاده شد. برای برآورد مشخصات آبراهه از دو ورودی شامل: 1- دبی و 2- دبی و قطر متوسط رسوب استفاده شد. از روابط تجربی افضلی مهر و همکاران، بری و سیمونز و آلبرتسون برای مقایسه با دو روش ANFIS و SVM استفاده گردید. یافته ها: روش های ANFIS و SVM با ورودی (2) نسبت به (1) عرض را به ترتیب حدود 50% و 80% و عمق را به ترتیب 61% و 40% با خطای کمتری تخمین زدند. دقت پیش بینی ANFIS و SVM در دامنه های مختلف عرض و عمق متفاوت است. هر دو روش نتوانستند شیب را پیش بینی کنند. رابطه تجربی بری که عمق و عرض را با دقت قابل قبولی پیش بینی می کند در تخمین شیب دارای دقت کمی است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد هر دو روش با ورودی (2) تغییرات هندسی آبراهه را با دقت قابل قبولی شبیه سازی می کنند و عرض و عمق را به خوبی تخمین می زنند. به طور کلی قابلیت تخمین عرض بیشتر از عمق است و هر دو روش با ورودی (1) و (2) قادر به تخمین شیب کانال پایدار نمی باشند. در اعماق کمتر از 2 متر تاثیر قطر متوسط رسوب نسبت به دبی بر پیش بینی عمق کم است. تغییرات شیب فقط به دبی و قطر متوسط رسوب بستگی ندارد و پارامترهای دیگری در تغییرات آن تاثیر دارند. تاثیر پارامترهای ناشناخته بر شیب-های بیشتر از 5/0% بیشتر است زیرا هر دو روش هیچ تخمین قابل قبولی ارائه نکرده اند. رابطه بری نسبت به دو رابطه سیمونز و آلبرتسون و افضلی دارای دقت بیشتری در پیش بینی مشخصات آبراهه است. مقایسه ANFIS با روابط تجربی نشان داد مشخصات آبراهه پایدار توسط ANFIS با دقت بیشتری نسبت به روابط تجربی پیش بینی می شود.

آبراهه پایدار, مشخصات هندسی, ANFIS, SVM